نام کتاب : شرح نهاية الحكمة( مصباح) نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 235
معناى حرفى است، هيچ
اشتراك معنويى وجود ندارد. اكنون اگر لفظ «ابتدا» را هم بر ابتداى اسمى و هم بر
ابتداى حرفى اطلاق كنيم، مانند لفظ «وجود» كه در مورد وجود محمولى و وجود رابط
بهكار مىرود، مشترك لفظى بين آن دو خواهد بود.
4- 3: اثبات وجود رابط
در قضيه
قبل از پرداختن به اثبات
وجود رابط در قضايا، بايد انواع قضايا را توضيح دهيم، تا روشن شود در كدام دسته از
قضايا درصدد اثبات وجود رابط هستيم.
1- 4- 3: اقسام قضايا
در يك تقسيمبندى اوّلى،
قضايا به دو دسته شرطيه و حمليه و هر دسته نيز به موجبه و سالبه تقسيم مىشوند.
قضاياى حمليه، چه موجبه و چه سالبه، خود به هليه بسيطه و هليه مركبه تقسيم
مىگردند. منظور از هليات بسيطه قضايايى است كه مفاد آنها ثبوت الشىء يا نفى
الشىء است، مثل «انسان هست» و «سيمرغ نيست»، و مقصود از هليات مركبه قضايايى است
كه مفادشان ثبوت شىء لشىء يا نفى شىء عن شىء است، مانند «انسان كاتب است» و
«سنگ ناطق نيست».
هليات مركبه نيز به دو
دسته منقسم مىشوند: دسته اول هليات مركبهاى هستند كه وجود محمول در خارج عين
وجود موضوع است؛ يعنى، يك واقعيت خارجى است كه بعينه هم مصداق موضوع است و هم
مصداق محمول، پس در خارج بيش از يك واقعيت متحقق نيست ولى انسان همان واقعيت واحد
را به دو مفهوم تحليل مىكند و يكى را موضوع قرار مىدهد و ديگرى را محمول، مانند
قضيه «انسان واحد است.» وحدت انسان در خارج واقعيتى غير از واقعيت انسان ندارد، در
خارج دو واقعيت نيست، يكى واقعيت انسان و ديگرى واقعيت وحدت، كه به نحوى باهم متحد
شده باشند، بلكه يك موجود و واقعيت واحد است كه به اعتبارى مصداق انسان است و به
اعتبارى مفهوم وحدت از آن انتزاع شده است. اما دسته دوم هليات مركبهاى هستند كه
وجود محمول در خارج غير از وجود موضوع است، پس برخلاف دسته اول در اين دسته هريك
از موضوع و محمول وجود و واقعيتى خاص به خود دارد، مانند «جسم سفيد است». در خارج،
واقعيت سفيدى غير از واقعيت جسم است، هريك وجودى
نام کتاب : شرح نهاية الحكمة( مصباح) نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 235