مستلزم ميز است. بنابراين، مثلين من جميع الجهات از آن حيث كه از جميع جهات مثل يكديگرند مستلزم عدم ميزند و از آن حيث كه دو موجودند مستلزم ميزند. پس تحقق مثلين من جميع الجهات مستلزم تحقق ميز و عدم تحقق ميز است و اين تناقض است و محال:

و بمثل البيان يتبيّن استحالة وجود مثلين من جميع الجهات، لانّ لازم فرض مثلين اثنين التمايز بينهما بالضرورة و لازم فرض التماثل من كلّ جهة عدم التمايز بينهما و فى ذلك اجتماع النقيضين؛ هذا محال.

همان‌طور كه مشاهده گرديد، دليلى كه جهت امتناع تكرّر وجود اقامه شد دليلى است كلى كه تحقق موجود واحد با دو وجود را مطلقا ابطال مى‌كند، چه اين دو وجود همزمان باشند و چه غير همزمان. پس به‌طور كلى، محال است موجودى با بيش از يك وجود تحقق يابد، خواه دو وجود و خواه سه تا و خواه بيشتر، خواه اين وجودها همزمان باشند و بين آنها عدم زمانى فاصله نشود و خواه غيرهمزمان باشند و بين هردو وجودى عدمى زمانى فاصله شود و به زبان فلسفى خواه عدم بين اين وجودها متخلل شود و خواه نشود. در هرحال، مطلقا محال است موجودى با بيش از يك وجود موجود گردد، زيرا محذور عينيت در حال اثنينيت در تمام فروض مذكور لازم مى‌آيد:

و بالجملة، من الممتنع ان يوجد موجود واحد باكثر من وجود واحد، سواء كان الوجودان مثلا واقعين فى زمان واحد من غير تخلّل العدم بينهما او منفصلين يتخلّل العدم بينهما؛ فالمحذور، و هو لزوم العينيّة مع فرض الاثنينيّة، فى الصورتين سواء.

3- 3: براهين استحاله اعاده معدوم‌

چنانكه گفته شد مدعاى اين فصل شامل دو بخش است:

1- تكرر وجود در يك زمان محال است.

2- تكرر وجود در دو زمان محال است، به اين معنا كه محال است موجودى با وجودى محقق شود، سپس معدوم گردد و پس از مدتى خودش باوجود ديگرى موجود شود كه در اصطلاح به آن «استحاله تخلّل عدم بين شى‌ء و خودش يا «استحاله اعاده معدوم» نيز مى‌گويند.