144. گردش
روى تو را بآسمان مىبينيمفَاغْسِلُواوُجُوهَكُمْوَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِمائده: 6. در مجمع و قاموس و مصباح
گفته: «الْوَجْهُ:
مستقبل كلّ شىء» وجه روى هر چيز است كه با آن روبرو شوند.
راغب ميگويد: وجه در اصل صورت و چهره است ... و چون صورت اولين چيزى
است كه با تو روبرو ميشود و نيز از همه اعضاء بدن اشرف است لذا بمعنى روى هر چيز،
اشرف هر چيز، اوّل هر چيز، بكار رفته است.
على هذا وجه در اصل بمعنى صورت و ثانيا بمعنى روبرو شده هر چيز و
اشرف هر چيز ... آمده است. در اينجا لازم است بامورى توجّه شود:
(1) فعل
وجه در قرآن مجيد فقط از باب تفعيل و تفعّل آمده است. مثل:إِنِّيوَجَّهْتُوَجْهِيَلِلَّذِي فَطَرَ
السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ ...انعام: 79. من گرداندم روى خود را بكسيكه آسمانها و زمين را آفريده
است يعنى بسوى او رو كردم.
اميد است خدايم مرا براه راست (كه از فرعون خلاص شوم) هدايت كند.
(2) در
بسيارى از آيات قرآن وجه بخدا نسبت داده شده و اين آيات دو قسماند. اوّل مانند
آياتكُلُّ
مَنْ عَلَيْها فانٍ. وَ يَبْقىوَجْهُرَبِّكَ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِرحمن: 26 و 27. مرفوع بودن «ذُوالْجَلالِ»را كه وصف «وجه» است
در نظر داشته باشيد.
ايضاوَ لا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ
كُلُّ شَيْءٍ هالِكٌ إِلَّاوَجْهَهُلَهُ الْحُكْمُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَقصص: 88.
ظاهرا مراد از وجه در اين دو آيه ذات پروردگار است. طبرسى ذيلبَلى مَنْ أَسْلَمَوَجْهَهُلِلَّهِبقره: 112.
فرموده: عرب وجه الشىء بكار برده و از آن ذات شىء اراده ميكند و
اين