أَهْواءَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا انعام:

150.

بنظر ميايد: خواهش نفسانى را از آن هوى ناميده‌اند كه انسان را بعذاب آخرت و مهلكه دنيا ساقط ميكند چنانكه راغب آنرا از بعضى نقل كرده است.

لا يَرْتَدُّ إِلَيْهِمْ طَرْفُهُمْ وَ أَفْئِدَتُهُمْ‌ هَواءٌ ابراهيم: 43. هواء را در آيه و لغت بمعنى حالى گفته‌اند يعنى:

پلكشان بهم ميخورد و قلبشان (از تعقّل) خالى است. مثل‌ وَ تَرَى النَّاسَ سُكارى‌ وَ ما هُمْ بِسُكارى‌ حجّ: 2. راغب گويد يعنى در خالى بودن مثل هوا است. شخص ترسو را هواء گويند زيرا قلبش از جرئت خالى است.

هَاوِيَة: وَ أَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوازِينُهُ. فَأُمُّهُ‌ هاوِيَةٌ قارعة: 8 و 9. طبرسى ذيل‌ وَ النَّجْمِ إِذا هَوى‌ فرموده آتش را از آن هاويه گفته‌اند كه اهل عذاب را از اعلى باسفلش ساقط ميكند. بنظر نگارنده شايد بدانجهت باشد كه شخص را به بدبختى و خذلان ساقط ميكند يعنى هلاك و ذليل ميكند و آن در اصل «هاوِيَةٌ بِالانْسانِ فِى الْخِذْلانِ» است مثل‌ تَهْوِي‌ بِهِ الرِّيحُ فِي مَكانٍ سَحِيقٍ‌ حج: 31.

يعنى: امّا آنكه وزنها و اعمالش خفيف شده جايگاهش و محلّيكه در آن آرام ميگيرد هاويه است.

رجوع شود به «امّ».

هيئ: تهيئه بمعنى آماده كردن است‌ وَ هَيِّئْ‌ لَنا مِنْ أَمْرِنا رَشَداً كهف:

10. از اين كار براى ما نجاتى پيش آور.

أَنِّي أَخْلُقُ لَكُمْ مِنَ الطِّينِ‌ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنْفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْراً بِإِذْنِ اللَّهِ‌ آل عمران: 49. هيئة بمعنى صورت و شكل و حال و كيفيّت است.

از بيضاوى نقل شده: تهيئه احداث هيأة شى‌ء است. آن در آيه بمعنى شكل است يعنى: من از گل شكل پرنده درست ميكنم و در آن ميدمم باذن خدا زنده شده و پرنده ميشود.