از اين آيات روشن ميشود كه خدا ظالمان، كافران، فاسقان و خائنان را
هدايت نميكند حال آنكه هدايت بايد شامل حال آنها شود و اينكه خدا هدايتشان نميكند
يعنى چه؟
بنظر نگارنده: چنانكه از ما قبل جملههاى «لايَهْدِي»*استفاده ميشود منظور آنست كه خداوند كافران را در كفرشان هدايت
نميكند يعنى كفر براى آنان مايه نجات نميشود بعبارت ديگر: ظلم و فسق و خيانت راهى
است بر خلاف حق و در آن هدايت نيست بلكه ضلالت و شقاوت است.
مثلا در آيه اول خوانديم:فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ وَ اللَّهُ لايَهْدِيالْقَوْمَ الظَّالِمِينَيعنى كافر مبهوت و مغلوب شد چرا؟
بعلت آنكه در مقابله با ابراهيم ظلم ميكرد و در ظلم هدايت نيست، ظلم
بيراهه است و خدا در بيراهه هدايت قرار نداده است. و در آيهوَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ
اسْمَعُوا وَ اللَّهُ لايَهْدِيالْقَوْمَ الْفاسِقِينَيعنى متقى و حق شنو باشيد هدايت در
آنست ولى در فسق هدايت نيست و خدا فاسقان را در فسقشان هدايت نميكند زيرا فسق راه
ضلالت است نه هدايت.
ولى اين مخالف با آن نيست كه خداوند بطريق عموم همه را هدايت و
راهنمائى كند چنانكه فرموده:وَ أَمَّا ثَمُودُفَهَدَيْناهُمْفَاسْتَحَبُّوا الْعَمى عَلَىالْهُدىفصلت: 17.وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مِنْ
رَبِّهِمُالْهُدىنجم: 23.إِنَّاهَدَيْناهُالسَّبِيلَ إِمَّا
شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراًانسان: 3. در اين آيات انسان بما هو انسان در نظر است كه مورد هدايت
و راهنمائى خداست.