آيا آنكه سر بزير راه ميرود هدايت يافتهتر است يا آنكه راست و بر
راه راست راه ميرود؟ آيه بيان حال كافر و مؤمن است كه مؤمن راست راه ميرود بر راه
راست و همه جوانب و مضّار و منافع را در نظر ميگيرد بر خلاف كافر ...
از اين ماده فقط دو كلمه فوق در قرآن يافته است.
كبت:خوارى در مجمع آمده:
كبت بمعنى خوارى است و آن مصدر «كبتاللّه العدوّ» است يعنى خدا دشمن را خوار كرد. راغب ردّ بعنف و ذلّت
گفته استإِنَّ
الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُكُبِتُواكَماكُبِتَالَّذِينَ مِنْ
قَبْلِهِمْ ...مجادله: 5. آنانكه با خدا و رسول دشمنى ميكنند خوار و ذليل شدند
چنانكه اسلافشان نيز ذليل شدندأَوْيَكْبِتَهُمْفَيَنْقَلِبُوا خائِبِينَآل عمران:
چون خدا راستى ما را در دين ديد بر دشمن ما خذلان و بر ما يارى
فرستاد.
كبد:لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِيكَبَدٍبلد: 4. كبد بر وزن فرس بمعنى سختى
است (مجمع) راغب گفته:
كبد (بر وزن كتف) جگر و (بر وزن فرس) درد جگر است ايضا كباد (بضمّ
اول) بمعنى درد جگر است.
كبد السماء وسط آسمان است تشبيه شده بكبد انسان كه در وسط بدن قرار
دارد.
مراد از آن در آيه مشقّت و سختى است يعنى: حقّا كه انسان را در رنج و
تعب آفريديم زندگى او پر از مشقّت و رنج است و همين رنج و تعب است كه او را بكمال
و ترقّى سوق ميدهد اگر در مشقّت نميبود براى از بين بردن آن تلاش نميكرد و اگر
تلاش نميكرد ابواب اسرار كائنات برويش گشوده نميشديا أَيُّهَا الْإِنْسانُ
إِنَّكَ كادِحٌ إِلى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقِيهِانشقاق: 6. اين لفظ بيشتر از يكبار
در قرآن يافته نيست.