بيرون آورد و اگر تركش كنى باز زبانش را بيرون مياورد، اين مثل آنان است كه آيات ما را تكذيب كرده‌اند.

ظاهرا مراد آنست: همانطور كه سگ زبانش را با دم زدن شديد بيرون ميكند خواه او را بزنى يا نزنى، آنشخص هم خواستش هواى نفس است خواه وسائل توفيق در اختيارش باشد يا نباشد، مكذّبين هم عادتشان همان است خواه هدايتشان كنى يا نكنى.

و اللّه اعلم.

لهم: فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها شمس: 8. لهم بمعنى بلعيدن است «لهم الشّى‌ء لهما: ابتلعه بمرّة» الهام تفهيم بخصوصى است از جانب خدا يا ملك كه مأمور خداست.

راغب گويد: الهام القاء چيزى است در قلب و مخصوص است باينكه از جانب خدا و از ملاء اعلى باشد مثل قول حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله‌

«إِنَّ الرُّوحَ الْأَمِينَ نَفَثَ فِي رُوعِي».

معنى آيه: خدا فجور و تقواى نفس را بنفس تفهيم كرد و نفس انسانى را طورى آفريد كه ذاتا خوب و بد و صلاح و فساد را ميفهمد. اين لفظ فقط يكبار در قرآن آمده است.

لهو: مشغول شدن. چيزيكه مشغول ميكند «لها الرّجل بالشّى‌ء: لعب» اين مشغول شدن توأم با غفلت است.

راغب ميگويد: لهو آنست كه انسانرا از آنچه مهمّ است و بدردش ميخورد مشغول نمايد. وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلَّا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ انعام: 32. نيست زندگى دنيا مگر بازى و مشغول كننده.

الهاء: مشغول كردن. لا تُلْهِكُمْ‌ أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ‌ منافقون: 9. اموال و اولادتان شما را از ياد خدا مشغول و غافل نكند رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ‌ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ ... نور: 37. مراد اين كه تجارت و فروختن آنها را از ياد خدا مشغول و غافل نميكند.

وَ أَمَّا مَنْ جاءَكَ يَسْعى‌. وَ هُوَ يَخْشى‌. فَأَنْتَ عَنْهُ‌ تَلَهَّى‌ عبس: 8- 10. تلهّى مشغول شدن و غفلت ورزيدن است يعنى: اما آنكه شتابان پيش تو ميايد