آوردن نظير قرآن از بشر ساخته نيست.

ولى قرآن همانطور كه نسبت بتمام آن اعجاز است و مبارز طلبى كرده نسبت بده سوره (بعشر سور) و حتى بيك سوره نيز مبارز طلبى كرده است‌ «فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ» اما وجوهيكه از المنار و الميزان نقل شد همه را در سوره كوثر مثلا نميتوان يافت با آنكه اين سوره هم معجزه است.

با استفاده از خود قرآن ميشود گفت وجوه عمده اعجاز دو چيز است يكى تركيب آنگونه الفاظ با حفظ آنگونه معانى. ديگرى عدم وجود اختلاف در آن. اينك اين دو وجه را بررسى ميكنيم:

1- ما در آوردن نظير قرآن اگر نظم و اسلوب الفاظ را در نظر بگيريم و بخواهيم الفاظى در نظم و ترتيب قرآن بسازيم معانى از دست خواهد رفت يعنى معانى خيلى سبك و خنده آور خواهد شد و اگر معانى خوب را در نظر بگيريم الفاظ را در اسلوب قرآن نتوانيم جمع كرد.

مثلا از مسيلمه كذاب لعنه اللّه در تاريخ كامل ج 2 ص 244 و سفينة البحار نقل شده كه در مقابله با سوره مرسلات و ذاريات گفت: و المبديات زرعا.

و الحاصدات حصدا. و الذاريات قحما. و الطاحنات طحنا. و الخابزات خبزا. و الثاردات ثردا. و اللاقمات لقما ...

اين فرومايه بتقليد از سبك قرآن الفاظى چند قالب زده ولى معنى آنها چنين در آمده: قسم بآشكار كنندگان كشت، قسم بدروگران، قسم بپاشندگان گندم، قسم بآرد كنندگان، قسم بنانواها، قسم به آبگوشت پزان، قسم بآنانكه لقمه بر دهان ميگذارند ...

در تنظيم الفاظ آنچه قدرت داشته بكار برده ولى ملاحظه ميشود كه معانى چقدر مضحك و سند رسوائى گوينده است و همه كارهاى بالا را بزنان مختص كرده است.

اين راجع بالفاظ و اگر معانى خوب در نظر گرفته شود قهرا الفاظ