نَذِيرٌ ملك: 8. هر وقت گروهى در آتش انداخته شوند دربانان آن ميپرسند آيا شما را بيم دهنده‌اى نيامد؟

راغب فوج را «گروهيكه بسرعت ميروند» گفته است.

هذا فَوْجٌ‌ مُقْتَحِمٌ مَعَكُمْ لا مَرْحَباً بِهِمْ إِنَّهُمْ صالُوا النَّارِ ص: 59.

ظاهرا مراد اين است: ملائكه برؤساء گناهكاران گويند اين پيروان شما گروهى‌اند كه با شما وارد عذاب ميشوند و رؤسا گويند: خوش و وسعت مباد بر آنها كه آنها وارد شوندگان آتش‌اند.

جمع فوج در قرآن افواج است‌ وَ رَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ‌ أَفْواجاً نصر: 2.

رجعت‌

وَ يَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآياتِنا فَهُمْ يُوزَعُونَ. حَتَّى إِذا جاؤُ قالَ أَ كَذَّبْتُمْ بِآياتِي وَ لَمْ تُحِيطُوا بِها عِلْماً أَمَّا ذا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ. وَ وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ بِما ظَلَمُوا فَهُمْ لا يَنْطِقُونَ‌ نمل: 83- 85. يعنى روزى كه گروهى را از آنانكه آيات ما را تكذيب ميكنند جمع ميكنيم. و از پراكنده شدن منع شوند. تا چون آمدند خدا فرمايد آيا آيات مرا بى- آنكه بآنها دانا شويد تكذيب نموديد يا چه كارى ميكرديد؟ قول (عذاب) بر آنها واقع شود و سخن نگويند.

از آيه اول باستناد «نحشر فوجا» بوجود رجعت استدلال شده زيرا خدا در باره قيامت فرموده‌ وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً كهف: 47.

يعنى همه را جمع كرديم واحدى را را نگذاشتيم. پس حشر فوجى از هر امّت لابد قبل از روز قيامت است و آن نيست مگر رجعت.

نگارنده گويد: بايد دو مطلب مورد توجه باشد يكى آنكه اگر آيه راجع برجعت باشد مخصوص بامت اسلامى نيست و لفظ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مبيّن آنست كه رجعت از هر امّت خواهد بود، لازمه اين سخن آنست كه در آينده و مثلا در زمان امام زمان عليه السّلام يا بعد از آنحضرت از