الميزان آنرا از مجمع و درّ المنثور نقل كرده و در توجيه حديث ضمن بيان مفصّلى فرموده بگمانم روايت ناظر بآن است كه در قيامت مثل دنيا تزاحم نيست سموات و ارض در عين اينكه ظرف بهشت‌اند ظرف آتش نيز هستند (باختصار).

نگارنده گويد: بنظر ميآيد مطلب چنين باشد كه درباره گفتگوى اهل بهشت با اهل آتش و ديدن همديگر آيات بسيار است قهرا از تزاحم دنيا در آخرت خبرى نيست و شايد آخرت در ظرفى بهشت و در ظرفى جهنّم باشد مثل وضع جنّ و انس در دنيا و شايد مكانهاى هر دو غير از هم باشد كه آيات بهشت فقط مفيد وسعت‌اند نه اينكه آن همه جا را خواهد گرفت چنانكه در گذشته گفتيم.

«وَ إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعاءٍ عَرِيضٍ‌» فصّلت: 51. عريض بمعنى وسيع و كثير است چنانكه در «وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا ...» گذشت. و ظاهرا مراد از دعا در آيه تضرّع و جزع است مثل‌ «إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً» معارج: 20.

«فَلَمَّا رَأَوْهُ‌ عارِضاً مُسْتَقْبِلَ أَوْدِيَتِهِمْ قالُوا هذا عارِضٌ‌ مُمْطِرُنا بَلْ هُوَ مَا اسْتَعْجَلْتُمْ بِهِ رِيحٌ فِيها عَذابٌ أَلِيمٌ» احقاف: 24 ضمير. «رَأَوْهُ» شايد بعذاب موعود راجع باشد كه از «بِما تَعِدُنا» در آيه قبل بنظر ميآيد و شايد ضمير مبهم باشد كه‌ «عارِضاً» آنرا توضيح ميكند. عارض بمعنى ظاهر شونده است از آيه روشن ميشود كه آن عارض باد بود «رِيحٌ فِيها عَذابٌ» گفته‌اند آن تكه‌ى ابرى بود كه در افق نمايان شد و باد بوسيله آن شروع بوزيدن گرفت.

يعنى: چون آنرا آشكارا ديدند كه بسوى واديشان ميآيد گفتند. اين باد يا ابرى است كه بما باران خواهد باراند، نه بلكه آن بادى است داراى عذاب دردناك.

«وَ لا تَجْعَلُوا اللَّهَ‌ عُرْضَةً لِأَيْمانِكُمْ أَنْ تَبَرُّوا وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَيْنَ النَّاسِ ...» بقره: 224. عرضه آنست كه در معرض چيزى واقع شود مثل: