«حَتَّىيُعْطُوا الْجِزْيَةَ
عَنْ يَدٍ وَ هُمْصاغِرُونَ»توبه: 29. صاغر در آيه ظاهرا بمعنى خضوع و طاعت است كه يكنوع خوارى
است چنانكه شيخ طوسى فرمودهاند يعنى: تا جزيه را با دست بدهند در حاليكه بحكومت
اسلام خاضع و مطيعاند راجع بجزيه و معنىصاغِرُونَدر كتاب سيرى در اسلام فصل «اهلكتاب» مفصلا بحث كردهام. معنى
صاغر بعيد است در آيه، آن باشد كه بعضى از فقهاء در بحث جزيه فرمودهاند. بنظر
ميايد كه مراد ازصاغِرُونَساير شرايط ذمّه باشد چون خضوع بحكومت اسلامى همان تسليم شدن بشرائط
ذمّه است.
در جريان حضرت سليمان آمده «وَلَنُخْرِجَنَّهُمْ مِنْها أَذِلَّةً وَ هُمْصاغِرُونَ»نمل: 37.
ذليل بودن بواسطه رفتن عزّت و حكومت و استقلال و صاغر بودن در اثر اسارت و گرفتارى
است (جوامع الجامع).
در صاغر و صغار معناى اوّل ملحوظ و در نظر است كه صاغر در اثر صغر
قدر و منزلت ذليل شده و صغار در نتيجه از بين رفتن و صغير شدن حيثيّت و مقام شخص
است.
صغو:ميل. «صَغَتِالنُّجُومُ وَ الشَّمْسُصَغْواً: مَالَتْ لِلْغُرُوبِ» نجوم و آفتاب
ميل بغروب كردند اصغاء بمعنى استماع در حقيقت ميل كردن گوش است بطرف سخن. در نهج-