فَطَرَ مِنْهُ أَطْبَاقاً فَفَتَقَهَا سَبْعَ سَمَوَاتٍ بَعْدَ ارْتِتَاقِهَا».

يعنى از آن پوسته جامد طبقاتى شكافت و آنها را باز كرد و هفت آسمان قرار داد پس از آنكه رتق و درهم فرو رفته بودند. ولى سخن امام عليه السّلام درباره طبقات جو زمين است و ايضا در خطبه 89 فرموده‌

«وَ فَتَقَ بَعْدَ الِارْتِتَاقِ‌ صَوَامِتَ أَبْوَابِهَا».

ميشود گفت اين آيه نشان ميدهد كه تمام كرات و منظومه‌هاى عالم و زمين ما در آغاز خلقت همه يك چيز فشرده و محكم بوده‌اند خدا بوسيله انبساط تدريجى آنها بدين شكل و نظم آورده است وصف‌ «فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» كه در سوره‌هاى انعام: 14، يوسف: 101، ابراهيم: 10، فاطر:

1، زمر: 46، شورى: 11. آمده مبين اين حقيقت است زيرا فطر بمعنى شكافتن است و دلالت دارد كه هسته ابتدائى بوسيله شكافته شدن بآسمانها و زمين تبديل گرديده است.

در ميان دانشمندان نظريه‌اى است بنام جهان در حال انبساط اوّلين كسى كه اين نظر را اظهار كرد منجم بلژيكى لومتر بود بنظر او جهان از يك هسته ابتدائى بسيار متراكم و داغ شروع شده و در نتيجه انبساط تدريجى جهان فعلى بوجود آمده است و اين انبساط هنوز هم ادامه دارد و در آينده نيز ادامه خواهد داشت.

ناگفته نماند: بنا بر آيه گذشته سموات و ارض در ابتدا بسته و درهم فرو رفته بودند و بنا بر آيه‌ «وَ السَّماءَ بَنَيْناها بِأَيْدٍ وَ إِنَّا لَمُوسِعُونَ» ذاريات:

47. آسمان هنوز در حال گسترش و وسعت يافتن است نتيجه اينكه: جهان از يك حالت تراكم شروع شده و انبساط هنوز ادامه دارد و بنا بر آيات‌ «إِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ» انفطار: 1. و غيره اين انبساط آنقدر ادامه خواهد يافت كه كرات و منظومه‌ها در اثر كثرت فواصل از هم گسيخته و متلاشى گردند و آن عبارت اخراى قيامت است.

نگارنده اين مطلب را در كتاب «معاد از نظر قرآن و علم» مشروحا گفته‌ام.