راغب ميگويد: ربّ در اصل بمعنى تربيت است ... و بر فاعل بطور استعاره
گفته ميشود و ربّ بطور اطلاق فقط بر خداوند اطلاق ميگردد كه متكفّل باصلاح موجودات
است.
طبرسى رحمه اللّه در تفسير سوره حمد چند معنى از جمله: رئيس، مطاع
مالك، صاحب (رفيق)، مربّى و مصلح براى ربّ نقل كرده و گويد:
آن از تربيت مشتق است و اين كلمه بطور اطلاق جز بخدا گفته نميشود و
در غير خدا مقيّد ميآيد نحو: ربّ الدار، ربّ الضيعة.
ربّ بمعنى مربّى از اسماء حسنى است و مقام ربوبيّت خداوند را روشن
ميكند يعنى آنگاه كه در وصف خدا گفته شود: ربّ العالمين. مراد پرورش دادن و تربيت
كردن تمام موجودات است.
همانطوريكه يكنفر طفل را تربيت ميكند و پيوسته مواظب اوست و از نان و
آب و لباس و اخلاق و تحصيل او غفلت ندارد. هم چنين اطلاق كلمه ربّ بر خداوند سبحان
مبيّن اين معنى است.
كلماترَبِالْعالَمِينَ* ...،رَبُّكُمْ* ...،رَبَّنَا* ...،رَبَّهُ* ...،رَبِّي* ...،رَبِّكُما* ...،رَبَّ* ...،رَبَّكَ* ...،رَبِّها* ...،رَبَّهُمْ*ورَبَّهُما*كه در قرآن مجيد بر خداوند سبحان
اطلاق شده بنا بر نقل المعجم المفهرس بيشتر از نهصد و شصت فقره است.
در بسيارى از آيات آمده «رَبِ- الْعالَمِينَ»نحو «الْحَمْدُلِلَّهِرَبِالْعالَمِينَ»فاتحه: 2. «أَسْلَمْتُلِرَبِالْعالَمِينَ»بقره: 131 «إِنِّيأَخافُ اللَّهَرَبَالْعالَمِينَ»مائده: 28. «تَبارَكَاللَّهُرَبُالْعالَمِينَ»اعراف: 54. بنا بر آنكه در المعجم المفهرس شمرده جملهرَبِالْعالَمِينَ*مجموعا چهل و دو بار در قرآن آمده
است.
و در بعضى از آيات آمده: «رَبُكُلِّ شَيْءٍنحو «قُلْأَ غَيْرَ اللَّهِ
أَبْغِيرَبًّاوَ هُوَرَبُكُلِّ شَيْءٍ»انعام: 164. و در بعضىها «رَبُالسَّماواتِ وَ
الْأَرْضِ»نظير «قُلْمَنْرَبُالسَّماواتِ وَ الْأَرْضِ
قُلِ اللَّهُ»رعد: 16. و در بعضىرَبُ- الْعَرْشِنحو «اللَّهُلا إِلهَ إِلَّا هُوَرَبُ