عبادت شب و تحمل وظيفه سنگين است كه فرموده «إِنَّاسَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا»مزمل: 5. و نيز درباره استقامت در
مبارزه با كفّار «وَاصْبِرْ عَلى ما
يَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمِيلًا»مزمل: 10.
زمل (بر وزن علم) بمعنى بار و حمل آمده (اقرب) و نيز در آن گويد «زَمَلَالشَّيْءُ: حَمَلَهُ» در نهايه
نيز حمل را يكى از معانى آن شمرده است جوهرى و ابن اثير گفتهاند: زامله شتريست كه
بار و متاع شخص را حمل ميكند.
على هذا معنى آن تحمل بار رسالت است يعنى اى آنكه بار رسالت را بر
دوش گرفتهاى شب را بجز اندكى بپا خيز.
اين معنى را كه ما گفتيم بيضاوى در رديف ثانى نقل كرده و طبرسى از
عكرمه آورده است. اين كلمه تنها يكبار در كلام اللّه يافته است.
زمهرير: «لايَرَوْنَ فِيها شَمْساً وَ لازَمْهَرِيراً»انسان:
13. از مقابله شمس بدست ميايد كه زمهرير بمعنى سرماست يعنى در بهشت حرارت آفتاب و
سرما نمىبينند. در اقرب گفته «ازْمَهَرَّاليومُ:
اشتدّ بَرْدُهُ» يعنى سرديش شدت يافت و نيز گويد: زمهرير سرماى شديد
است و گفتهاند: آن در لغت طىّ بمعنى ماه است كه شاعر گويد:
و ليلة ظلامها قد اعتكر
قطعتها والزَّمْهَرِيرُمَا
ظَهَرَ
يعنى اى بسا شبيكه تاريكى آن شديد شد از آن گذشتم حال آنكه ماه در
آسمان ظاهر نشده بود. اين شعر و اين قول در كشاف و تفسير بيضاوى نيز نقل شده ولى
خود آنرا سرماى شديد گفتهاند. طبرسى شديدترين سرما فرموده جوهرى نيز سرماى شديد
گفته است ولى قاموس سرماى شديد و ماه ذكر ميكند. ناگفته نماند: ماه نيز در آيه با
شمس مناسب است آنوقت بايد گفت: اهل بهشت آفتاب و ماه نمىبينند ولى ظاهرا منظور
حرارت آفتاب و سرماست.
زنجبيل: «وَيُسْقَوْنَ فِيها كَأْساً كانَ مِزاجُهازَنْجَبِيلًا»دهر: 17.
زنجبيل معروف است در مجمع و صافى و