إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَ يَأْتِ‌ بِخَلْقٍ‌ جَدِيدٍ ابراهيم: 19 و ساير آيات خلق در قرآن كريم اغلب نزديك بتمام در كار خدا استعمال شده ولى بعضا در كار آدمى نيز بكار رفته چنانكه در باره حضرت عيسى آمده‌ وَ إِذْ تَخْلُقُ‌ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي‌ مائده: 110 و مثل‌ فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ‌ الْخالِقِينَ‌ مؤمنون: 14.

نا گفته نماند: اين خلقت تصرف در خلق اللّه است يعنى مثلا از خاك و چوب خانه درست كردن و گرنه خالق اصلى خداست لا غير چنانكه فرموده‌ هَلْ مِنْ خالِقٍ غَيْرُ اللَّهِ ... فاطر: 3.

خلق (بر وزن قفل و عنق) بمعنى عادت و طبع و مروّت و دين است چنانكه در قاموس و اقرب گفته‌ وَ إِنَّكَ لَعَلى‌ خُلُقٍ‌ عَظِيمٍ‌ ن:

4 حقّا كه تو بر خلق عظيمى استوارى راغب ميگويد: خلق (بر وزن فلس و قفل) در اصل يكى‌اند اوّلى مخصوص هيئت و اشكال و صور ظاهرى است و دوّمى مخصوص به قوا و صفات است كه با بصيرت قابل درك ميباشد.

خلاق: بمعنى نصيب خوب است (مجمع) قاموس و اقرب قيد وافر را نيز دارند راغب آنرا فضيلتى كه با اخلاق خوب بدست ميايد معنى ميكند أُولئِكَ لا خَلاقَ‌ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ آل عمران: 77 آنان بهره‌اى در آخرت ندارند. اين كلمه شش بار در قرآن مجيد آمده است خَلَّاق: صيغه مبالغه و از اسماء حسنى است و دو بار در قرآن آمده:

حجر 86- يس 81.

اخْتِلَاق: بمعنى كذب و افتراء است طبرسى فرموده: خلق، اختلاق، فرى، افتراء در معنى قريب هم‌اند. راغب گفته: هر جا كه خلق در وصف كلام بكار رود معناى كذب ميدهد ما سَمِعْنا بِهذا فِي الْمِلَّةِ الْآخِرَةِ إِنْ هذا إِلَّا اخْتِلاقٌ‌ ص: 7 ما اين چنين سخنى در ملّت آخر نشنيده‌ايم اين جز دروغ نيست.