حسّ: حاسّه همان نيروى درك است كه جمع آن حواسّ ميايد.

و إحساس بمعنى ادراك با حاسّه است اعمّ از آنكه با ديدن باشد يا شنيدن و يا غير آن. فَلَمَّا أَحَسَ‌ عِيسى‌ مِنْهُمُ الْكُفْرَ قالَ مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ‌ چون عيسى از آنها كفر احساس كرد گفت: ياران من بسوى خدا كدام‌اند؟ آل عمران: 52 در مجمع البيان «احسّ» را پيدا كردن، ديدن و دانستن نقل كرده است.

و همه از مصاديق احساسند.

وَ كَمْ أَهْلَكْنا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هَلْ‌ تُحِسُ‌ مِنْهُمْ مِنْ أَحَدٍ أَوْ تَسْمَعُ لَهُمْ رِكْزاً مريم: 98 چه مردمانى را كه پيش از آنها هلاك كرده‌ايم آيا كسى از آنها را مى‌بينى يا صدائى از آنها ميشنوى؟.

وَ لَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ‌ بِإِذْنِهِ‌ آل عمران: 152 «تَحُسُّونَهُمْ» از باب نصر ينصر بمعنى كشتن و مصدر آن حسّ بفتح اوّل است در اقرب گويد: «حَسَّهُ‌ حَسّاً: قَتَلَهُ وَ اسْتَأْصَلَهُ» و در قاموس حسّ (بفتح اوّل) را حيله و استيصال و قتل گفته است.

مجمع البيان در ذيل آيه فوق گويد: علّت اين تسميه آنست كه قتل، حسّ را از بين ميبرد و در ذيل آيه 152 آل عمران گفته: علّت اين تسميه آنست كه مقتول درد قتل را حسّ ميكند. معنى آيه چنين ميشود: خدا وعده خود را با شما راست كرد آنگاه كه آنها را باذن وى ميكشتيد.

تحسّس بمعنى جستجو كردن با حاسّه است و منظور پيدا كردن ميباشد خواه با ديدن باشد يا شنيدن.

يا بَنِيَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَ أَخِيهِ‌ يوسف: 87 اى پسران من برويد يوسف و برادرش را بجوئيد.

لا يَسْمَعُونَ‌ حَسِيسَها وَ هُمْ فِي مَا اشْتَهَتْ أَنْفُسُهُمْ خالِدُونَ‌ انبياء:

102 صحاح و اقرب الموارد حسيس را صوت خفى گفته‌اند. طبرسى و بيضاوى آنرا صدائيكه با شنيدن حسّ ميشود ذكر كرده‌اند. معنى آيه اين است: آنها صداى جهنّم‌