و اصل آن بمعنى بهترين محلّ مجلس است بمسجد نيز محراب گويند.

گفته‌اند اصل آن از حرب است زيرا كه در آنجا با شيطان محاربه ميشود.

راغب در ضمن چند وجه در اين باره گويد: محراب مسجد را از آن محراب گويند كه محل جنگ با شيطان و هواى نفس است.

بنظر نگارنده مراد از محراب در آيات شريفه تمام مسجد است نه فقط محراب آن و علّت اين تسميه همان جنگ با شيطان و نفس است در هر مسجد و غير آن كه نماز خوانده شد آنمحل جاى جنگ با نفس و شيطان و كفر است. داعى نداريم كه بمحراب مسجد اختصاص بدهيم اللّهم آنكه معنى محراب در اصل بمعنى صدر مجلس باشد نه مأخوذ از حرب. ظهور آيات‌ كُلَّما دَخَلَ عَلَيْها زَكَرِيَّا الْمِحْرابَ‌- ... فَنادَتْهُ الْمَلائِكَةُ وَ هُوَ قائِمٌ يُصَلِّي فِي‌ الْمِحْرابِ‌ آل عمران: 37- 39 فَخَرَجَ عَلى‌ قَوْمِهِ مِنَ‌ الْمِحْرابِ‌ مريم: 11 إِذْ تَسَوَّرُوا الْمِحْرابَ‌ ص: 21 همه در مسجد است نه فقط محراب آن يعنى در معبد بر او وارد شد، در معبد نماز ميخواند از معبد خارج شد، و از ديوار معبد بالا رفتند.

يَعْمَلُونَ لَهُ ما يَشاءُ مِنْ‌ مَحارِيبَ‌ وَ تَماثِيلَ ... سباء 13 محاريب را مجمع البيان خانه‌هاى شريعت و بقولى قصرها و مساجد كه در آنها عبادت ميشد گفته است. ايضا از شاعرى در وصف محبوبه‌اش نقل ميكند.

رُبَّةَ مِحْرَابٍ‌ إِذَا جِئْتُهَا

لَمْ أَلْقَهَا أَوْ أَرْتَقِي سُلَّماً

او صاحب كاخى بلند است چون بيايم ملاقاتش نكنم مگر آنكه با نردبان نزد او بالا روم.

احتمال ميدهم: كاخ را از آنجهت محراب گفته‌اند كه شخص در آن محفوظ و مصون ميشود چنانكه جنگ باو مصونيّت ميدهد. مراد از محاريب در آيه شريفه معابد و