از آنها برداشته ميشود. در اين صورت هيچ بعيد نيست كه بگوئيم‌ «بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ» عبارت است از تغيير فكر و عمل و از بين بردن سبب ذلّت و «حَبْلٍ مِنَ النَّاسِ» عبارت است از يارى مردم مثلا يهود كه فعلا در دنيا سر و سامانى پيدا كرده است يك سبب از جانب خدا دارد و آن سعى و تلاش و اتحاد است و يك سبب از مردم، و آن حمايت بى دريغ آمريكا و دول ديگر است.

آيه 61 بقره نيز علّت ذلّت را نظير اين آيه بيان كرده است.

اگر گوئى: آيه در باره مطلق اهل كتاب اعمّ از يهود و نصارى است؟.

گوئيم: آيه بى‌شك در باره يهود است زيرا يَقْتُلُونَ الْأَنْبِياءَ بِغَيْرِ حَقٍ‌ در نصارى بوقوع نپيوسته است. راجع بتوضيح بيشتر اين مطلب اوائل سوره اسراء را مطالعه فرمائيد كه در آنجا ذلّت يهود در اثر بد كارى و نجات يافتن آنها در اثر نيكو كارى چندين بار تكرار شده است‌ عَسى‌ رَبُّكُمْ أَنْ يَرْحَمَكُمْ وَ إِنْ عُدْتُمْ عُدْنا اسراء: 8 بنا بر اين احتمال، يهوديّت كه مبتنى بر نژاد است از حيث عدّه چندان پيشرفت نكرده و همواره بحمايت ديگران نياز خواهد داشت و اگر از حمايت امريكا محروم شود بحمايت اعراب و احترام آنها احتياج خواهد داشت.

وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ‌ حَبْلِ‌ الْوَرِيدِ ق: 16 راغب گويد:

وريد رگى است متّصل بكبد و قلب و جريان خون در آنست.

نا گفته نماند: رگهاى بدن را به شريان و وريد تقسيم كرده‌اند شريان آنهاست كه خون را از قلب ببدن ميبرند و وريد آنهاست كه آنرا از بدن بقلب باز ميگردانند بنظر ميايد كه در آيه شريفه مطلق رگ مراد است اعمّ از شريان و وريد. معنى آيه چنين است: ما بانسان از وريدش كه در تمام اعضاى او گسترده است نزديكتريم. اضافه حبل بر وريد بيانيّه است.