تعزير چقدر است؟ فرمودند: كمتر از حد. پرسيدم: كمتر از هشتاد ضربه؟
فرمودند: خير؛ كمتر از چهل ضربه كه حدّ برده است. پرسيدم: چه مقدار؟ فرمودند: طبق
نظر و صلاحديد والى نسبت به جرم و قدرت بدنى مجرم. 3) فقه الرضا (ع): «التعزير ما بين بضعة عشر سوطا الى
تسعة و ثلاثين، و التّأديب ما بين ثلاثة الى عشرة»؛[1]تعزير حدّ فاصل ده و
اندى تازيانه تا نود و سه تازيانه است؛ اما تأديب حد فاصل سه تا ده تازيانه است. 4) احمد بن محمد بن عيس فى نوادره: «عن اسحاق بن عمار، قال: سألت ابا ابراهيم (ع) عن التعزير، قلت كم هو؟ قال ما بين العشرة
الى العشرين»؛[2]از امام
كاظم (ع) در مورد مقدار تعزير پرسيدم كه چقدر است؟
فرمودند: بين ده تا
بيست ضربه. 5) از امام صادق و امام كاظم (ع) دربارهى
كسى كه به ديگرى گفته: «يا ولد
الزّنا» چنين نقل
شده است كه فرمودند: «لم يجلد و
انّما يعزّر و هو دون الحدّ»؛[3]وى تازيانه نمىخورد؛ اما تعزير مىشود كه
كمتر از حدّ است. د) دسته چهارم، رواياتى كه در آنها مجازات تعزيرى به صورت حبس،
جريمه، تبعيد و نظاير آن تعيين شده است. از جمله اين روايات است: 1) سماعه از امام صادق (ع) نقل مىكند كه امام در مورد فردى كه با
حيوانى آميزش نموده است، فرمودند:
«مىبايست به چيزى جز تازيانه حد بخورد، سپس به مكانى ديگر تبعيد شود.» صاحب جواهر در شرح اين روايت مىنويسد: «تبعيدى كه در موثّق سماعه
ذكر شده، مىبايست بر موردى حمل نمود كه حاكم طبق نظر خويش به اجراى تعزير مىپردازد.»[4] 2) دربارهى ميوه دزد آمده است: «فيعزّر و يغرم قيمته مرّتين؛[5]علاوه بر تأديب[1] نورى، مستدرك الوسائل، ج 18، ص 194.
[2] همان.
[3] كلينى، فروع كافى، ج 7، ص 206.
[4] نجفى، جواهر الكلام، ج 41، ص 639.
[5] وسائل الشيعة، ج 18، ص 517.