قواعد فقه - محقق داماد‌، سيد مصطفى

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 3 صفحه : 76

‌
شرايط شاهد در زمان اداى شهادت معتبر است نه در زمان تحمل شهادت و بنابراين چنانچه افرادى در زمان حضور در واقعه فاقد شرائط باشند و در زمان اداء واجد گردند شهادت آنان پذيرفته مى‌شود. در اين مسأله حنفيان با فقهاى اماميه موافقند. [1]
نسبت به اعتبار استمرار شرايط تا زمان صدور حكم ميان فقيهان شيعه اختلاف نظر است. [2] به نظر ما دليلى بر اعتبار استمرار وجود ندارد.
سوگند گواه
آيا لازم است شاهد در محكمه، سوگند بخورد يا خير؟ در شريعت اسلامى دو قول وجود دارد: قول اول؛ اين كه وقتى كه شخصى شهادت مى‌دهد لازم نيست خود او را سوگند بدهند، اين قول را حنفيان دارند. قول دوم؛ اين كه گواه نخست بايد سوگند بخورد تا از وى قبول شهادت بشود. استدلال ايشان آن است كه؛ عدالت شاهد يك امر پنهانى و ناشناخته است و اداى سوگند اين امر پنهانى را تقويت مى‌كند. [3] در كتاب الطرق الحكمية ابن قيم جوزيه حنبلى آمده است «اذا كان للحاكم ان يفرق إذا ارتاب بهم فأولى ان يحلفهم إذا ارتاب بهم». يعنى اگر قاضى بتواند هنگامى كه ترديد كرد در امر قضا براى صحت گواهى گواهان آنها را از هم جدا كند و متفردا از آنها استماع كند (در فقه اين امر اجازه داده شده است) پس به طريق اولى براى رفع ترديد خودش نيز از گواه مى‌تواند سوگند بگيرد. در مذهب مالكى نيز همين امر بيان شده است.
در مجلة الاحكام العدليه ماده 1727، نيز از قول دوم پيروى شده است، يعنى سوگند لازم دانسته شده است. در اين ماده آمده است: «اذا ألحّ المشهود عليه على الحاكم قبل الحكم بتحليف الشهود انهم لم يكونوا فى شهادتم كاذبين، و كان هناك لزوم لتقويه الشهادة باليمين، كان للحاكم ان يحلف الشهود و ان يقول لهم ان حلفتم‌

[1] همانجا.
[2] همانجا.
[3] ابن نجيم حنفى، ابن ابى ليلى؛ قاضى قرطبه و محمد بنبشير بر اين نظرند، نك:الطرقالحكمية؛ ص 125. قرة عيونالاخبار فى تكملة رد المختار؛ ج 1، ص 73.

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 3 صفحه : 76

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست