قرآن رى: بنياد (بنياد، بنيان) ۲۵۵؛ گيا (گياه) ۶۳۰، مر (مرد) ۳۸۳. تفسيرى بر عشرى از قرآن: هفصد ۷۴. قرآن كهن: كال (كالا) ۱۲.
۴. كاهش واج يا صامت «د» از شناسه فعل دوم شخص جمع (يد):
نستادى (نستاديد، نايستاديد) ۱۳/۲۸۲؛ دانى (دانيد = شناسيد) ۹/۲۲۱.
۵. كاهش واج ميانجى «ى» از آخر موصوف يا مضاف مختوم به مصوّت بلند «ا» (?):
درختان خرما بلند، كارها نيكو، چشمها بينا، جزا نيكوكاران و ديباسبز [1] نيز كشف الاسرار: خايه ها آهن ۵/۷۳۲. لسان التنزيل: بوستانها پيوسته ۱۲؛ استخوانها سينه ۲۳.
۶. كاهش واج ميانجى «ى» از اسم يا صفت مختوم به مصوّت بلند «ا» (a) در حالات ديگر:
چشمهام (چشمهايم) ۱۱/۱۴۴؛ شكيباان (شكيبايان) ۹/۱۱۱؛ روشناى (روشنايى) ۱۳/۲۱۹. نكته ۱: گاهى «ى» ميانجى هنگام اتصال جزء پيشين (ب، م، ن) به فعل مختوم به مصوّت بلند «آ» (a) حذف مى شود تفسيرى بر عشرى از قرآن: نامده (نيامده) ۲۳۳. نكته ۲: كاهش «ى» ميانجى موصوف يا مضاف مختوم به «ه» غير ملفوظ (حذف ياى ابتر) لسان التنزيل: چشمه روان ۲۱؛ ستاره صبح ۲۲.
ب) كاهش كمّى آواها (حذف مصوّت بلند «ا»):
پيرَهَن (پيراهن) ۱۱/۱۵؛ شَبَنگاه (شبانگاه) ۱۱/۲۰۴؛ تَپَنچه (تپانچه) ۱۰/۴۰۵.
[1] به نقل از: قرآن كريم، محمد مهيار، با ترجمه ابوالفتوح رازى، انتشارات مطبوعات دينى، قم، ۱۳۸۰، ص ۹ پيوست.