مفسر بى بديل معاصر، مرحوم علامه طباطبايى، در اين باره مى فرمايد:
«دأب و روش خداى تعالى در آن جا كه قصه ها را مى سرايد، بر اين است كه به مختارات و نكات برجسته و مهمى كه در ايفاى غرض مؤثر است، اكتفاء مى كند و به خرده ريزهاى داستان نمى پردازد، از اوّل تا به آخر داستان را حكايت نمى كند، اوضاع و احوالى كه مقارن با حدوث حادثه بوده را ذكر نمى نمايد. جهتش هم خيلى روشن است؛ چون قرآن كريم، كتاب تاريخ و داستان سرايى نيست؛ بلكه كتاب هدايت است. اين نكته از واضح ترين نكاتى است كه شخص متدبّر در داستانهاى نامبرده در كلام خدا، درك مى كند...؛ در حالى كه روايات با كمال خرده بينى متعرّض آنها و نيز ساير امورى كه در غرض خداى تعالى ـ كه همان هدايت است ـ هيچ مدخليتى ندارد، شده است». [1]
با توجه به اين مقدّمه كوتاه، به طور ضمنى به نقش مهم و مؤثر قصه هاى قرآنى در پيشبرد اهداف مقدّس اين كتاب آسمانى هم پى خواهيم برد. واساساً نقش قصه و داستان در تمدن بشرى و تحول جوامع انسانى انكارناپذير است و همين كه قرآن نقل داستان را به عنوان يكى از مهم ترين شيوه هاى تربيتى خويش برگزيده است، خود بهترين گواه و بارزترين مويّد صدق اين ادّعاست.
اما نكته اى كه در اين مقال به بحث و پيگيرى آن خواهيم پرداخت، اين است كه با قصه هاى قرآن به صورتهاى گوناگون و مختلف برخورد شده است و مفسران و دانشمندان علوم قرآن به شكل واحد و يكنواختى با اين قصه ها مواجه نشدند. گروهى داستانهاى قرآن را سمبليك و خيال پردازى تصور كردند و برخى ديگر به توجيه و تأويل آن پرداختند و سرانجام اينكه دسته سومى به شكل مبالغه آميز و افراطى، اقدام به نقل هر نكته و مطلبى نمودند كه در بعضى از روايات و داستانهاى

[1] الميزان، ج ۱۳، ص ۴۹۲ ـ ۴۹۳.