(۳)

روش و اصطلاحات خاص

تفسير ابوالفتوح رازى و عصر او [1]

علامه شعرانى

در اصطلاحات خاص مؤلف و عصر او

ابوالفتوح رازى رحمه الله در اين كتاب اصطلاحات خاص است كه در عصر او ميان مردم متداول بود و مردم عصر ما بدان انس ندارند و پيش از شروع در مطالعه، بهتر است بدان توجّه كنند.
از جمله جمع مخاطب را به صورت مفرد آورده است. ما در اين زمان چون با يك تن خطاب كنيم، گوييم: رفتى، و چون با گروهى خطاب كنيم، گوييم: رفتيد. همچنين: گفتى و گفتيد، زدى و زديد؛ و مؤلّف در بسيارى مواضع در خطاب با جمع به جاى گفتيد، گفتى و به جاى رفتيد، رفتى مى گويد و آيات قرآن را هم، چنين ترجمه مى كند؛ مثلاً «وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ» و شما مى دانى «وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ» [2] و اگر مى باشى در شك «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا» و «لَنْ تَفْعَلُوا» [3] اگر نكنى و خود نكنى و غير ذلك.
ديگر فعل ماضى متكلم مع الغير در زبان فارسى مانند رفتيم و گفتيم و كرديم و در كتاب تفسير شيخ ابوالفتوح رحمه الله و بعض كتب ديگر قديم به صورت «رفتمانى» و «گفتمانى» و «كردمانى» آمده است و اين صيغه بيش تر در شرط استعمال مى شود و

[1] رزانه ناشناخته؛ يادنامه ميرزا ابوالحسن شعرانى قدس سره، بوستان كتاب قم، ۱۳۸۲ش، ص ۶۸۱ ـ ۶۸۸ .

[2] بقره (۲): ۲۳.

[3] بقره (۲): ۲۴.