ضبط و قاعده معين داد و «براى اشعار خود وزنها و بحرهايى كه خوشايند ذوق فارسى زبانان است، برگزيد.» [1]
دريغ كه از آن همه شعر ـ صد هزار يا «سيزده ره صد هزار» [2] ۰ ـ كه به او نسبت مى دهند جز مقدار ناچيزى برجاى نمانده است؛ چه در آن هنگام كه سرزمين خراسان بزرگ گرفتار ايلغار مغول گشت، شهر رودكى، سمرقند، نيز پيشتر از هر جاى ديگر ويران شد و ظاهراً در گير و دار آن كشتنها و سوختنها و بردنها، ديوان رودكى هم از ميان رفت. با نابود شدن ديوان اشعار وى يكى از اركان زبان فارسى نابود گرديد؛ چه «اگر تمام اين ميراث گرانبها اكنون به دست مى بود، مى توانست براى پژوهش زبان فارسى و مختصّات و تاريخ تطور آن سندى بسيار ارزشمند باشد» [3] .در طى ساليان متمادى پژوهندگان ايرانى و بيگانه بر آن شدند كه با جست و جو در متون مختلف كهن از قبيل تذكره ها، ديوانها و فرهنگهاى بازمانده، اشعار پراكنده رودكى را فراهم آورند و در مجموعه هايى به چاپ برسانند. از ميان محقّقان ايرانى معاصر، كه به گردآورى و نشر اشعار رودكى توفيق يافتند، نخست بايد از مرحوم سعيد نفيسى نام برد كه با جست و جو در متون كهن، ۱۰۴۷ بيت فراهم آورده است و از بين محقّقان غير ايرانى بيش از همه عبدالغنى ميرزايف در اين باب تحقيق كرده

[1] كتابشناسى رودكى، محمّد صادق همايونفرد، انتشارات مركز اسناد و مدارك علمى، تهران، آذرماه ۱۳۵۶، ص ۱.

[2] اشاره است به شعر رشيدى سمرقندى به نقل از لباب الالباب محمّد عوفى (ص ۲۴۶): {۰ گر سرى بايد به عالم كس به نيكو شاعرىرودكى را بر سر آن شاعران زيبد سرى ۰} {۰ شعر او را برشمردم سيزده ره صد هزارهم فزون آيد اگر چونان كه بايد بشمرى

[3] كتابشناسى رودكى، محمد صادق همايونفرد، ص ۲.