بنىكنانه، با قريش و دو تيره ديگر از كنانه
به نامهاى بنىديل و بنىليث درگير شد كه از بزرگترين جنگهاى كنانه شمرده شده
است.[1] بنىكنانه چندين بار با قبيله خزاعه جنگيدند؛
از جمله جنگ عتود و ستيزى كه در محلى از يمامه رخ داد.[2] درگيرى بنىفراس، تيرهاى از كنانه، با گروهى
از هوازن در منطقه كديد نبرد ديگرى است كه به يوم كديد شهرت يافت.[3] حفاظت از كعبه و اهتمام به امور آن كنانيها از متوليان كعبه بودند.[4] خبرهاى
موجود، از توجه و اهتمام فراوان بنىكنانه به امور مكه حكايت دارد. آنان در حفظ
كعبه و دور نگهداشتن آن از تجاوز و ستم مىكوشيدند و در مقابل حرمت شكنيهايى كه به
خانه كعبه مىشد، مىايستادند. وقتى قبيله «جُرْهُم» در مكه، به ستمگرى روى
آوردند و برخى حرامها را حلال كرده، بر زائران كعبه ستم كردند و هداياى آنان براى
كعبه را دزديدند، گروهى از بنىكنانه با خزاعيها يكى شدند و با اين قبيله جنگيده،
آنان را از مكه راندند.[5] عمروبن لُحَىّ رهبر خزاعيها نيز به يارى
بنىكنانه حكومت خود را بر مكه تثبيت كرد. وى اجراى بخشى از مناسك و شعائر حج را
به كنانيها واگذارد.[6] در دورههاى بعدى قُصَىّ بن كِلاب كنانى نيز
براى پايان دادن به تسلط خزاعيها، از بعضى بنىكنانه كمك گرفت و بر مكه دست يافت.[7] وى تيرههاى
منتسب به نضر بن كنانه را كه بعدها به قريش معروف شدند، در مكه گردهم آورد و براى
اداره امور مكه مناصبى را تأسيس كرد.[1] . جمهرة النسب، ج 1، ص 208؛ المنمق، ص132- 133؛ انساب الاشراف، ج 11، ص 106
[2] . معجم قبائل العرب، ج 3، ص 996- 997
[3] . انساب الاشراف، ج 11، ص 138- 140
[4] . المفصل، ج 4، ص 91
[5] . السيرةالنبويه، ج 1، ص 74
[6] . المفصل، ج 4، ص 15
[7] . اخبار مكه، ص 103- 107؛ المفصل، ج 4،ص 43- 44