وى در تفسير آيه ۱۰۶ توبه: «وَ آخَرُونَ مُرْجَوْنَ لِأَمْرِ اللّهِ» مى نويسد كه اين آيه دلالت دارد بر اينكه خداوند مى تواند توبه را قبول نكند و قبول خداوند فضل است و اگر واجب بود، متوقف كردن بر مشيت معنا نمى داد. [1]
نيز در تفسير آيه ۱۱۰ نسا: «وَ مَنْ يَعْمَلْ سُوءاً أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللّهَ يَجِدِ اللّهَ غَفُوراً رَحِيماً» مى نويسد اين آيه دليل است بر اينكه واجب نيست خداوند بنده را بيامرزد، و توبه احباط يا موازنه نيست؛ بلكه خداوند از روى فضل اسقاط عقاب مى كند. [2]

آيا در قيامت توبه هست؟

ابوالفتوح توبه را در زمان احتضار و قيامت درست نمى داند؛ چون ديگر همه چيز كشف شده است و توبه صحيح نيست. [3] از اين رو، در تفسير آيه ۸۴ نحل: «ثُمَّ لا يُو?ذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُوا» مى نويسد اين آيه دليل است بر بطلان مذهب نجّار كه قائل اند در قيامت تكليف است ؛ چون اگر در قيامت توبه و تكليف باشد، همه مردم قيامت و دوزخ را مى بينند و همان جا توبه مى كنند و همه به بهشت مى روند. [4] وى در جاى ديگر مى نويسد: اگر در آخرت تكليف بود، حاجت نبود كه از خداوند درخواست كنند كه ما را به دنيا برگردان تا توبه كنيم و عمل صالح انجام دهيم. [5]

شفاعت

در اينكه در قيامت شفاعت هست، بحثى نيست، اما در اينكه چه كسانى شفاعت مى كنند و چه كسانى شفاعت مى شوند بحث شده است. البته در اينكه حضرت

[1] روح الجنان، ج ۶، ص ۱۱۰.

[2] همان، ج ۴، ص ۸.

[3] همان، ج ۳، ص ۳۴۲.

[4] همان، ج ۷، ص ۱۳۴.

[5] همان، ص ۳۸.