responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : اساس الاقتباس نویسنده : الطوسي، الخواجة نصير الدين    جلد : 1  صفحه : 129

فن دويم در جهات قضايا و اعتبار آن در ابواب تناقض و عكس و آنچه بان تعلق دارد يازده فصل است‌

فصل اول در معنى جهت و فرق ميان ماده و جهت و تعيين موضع جهت قضايا

پيش از اين گفته‌ايم- ماده نسبت محمول باشد با موضوع فى نفس الامر- بوجوب يا بامكان يا بامتناع- اكنون مى‌گوييم- گاه بود كه مردم را بر حقيقت آن نسبت بتعيين- چنانك فى نفس الامر باشد وقوف نبود- بل نسبتى عام‌تر يا خاص‌تر از آن نسبت- يا نسبتى مخالف آن نسبت- على الاطلاق ميان محمول و موضوع تصور كرده باشد- و بر حسب تصور خود از آن اخبار كند- مثلا نداند كه سواد زنگى را بوجوب است يا بامكان- پس از وجودش بر وجهى كه شامل هر دو بود اخبار كند- و مستمع از عبارت او- آنچه مقتضاء آن عبارت بود فهم كند- پس نسبت محمول با موضوع فى نفس الامر- مغاير آن نسبت بود- كه بحسب تصور متصوران و اخبار ايشان از آن- و تفاهم آن بر مقتضاء عبارات باشد- و چون منطقى بحث حال قضايا كند- لا محاله او را بحث آن نسبت- از آن روى كه عبارت بر آن دال بود مهم باشد- پس آن نسبت را فى نفس الامر ماده نام نهاده است- و از آن روى كه مدلول عبارت بود- جهت و مدلول عبارت- گاه بود كه بعينه ماده باشد- و گاه بود كه امرى عامتر يا خاص‌تر يا مخالف آن بود- پس جهت و ماده گاه بود كه يك چيز بود- و گاه بود كه متغاير باشند- اما باعتبار هميشه دو معنى بود چنانك گفتيم- و قضيه يا مشتمل بود بر لفظى- كه منبئى بود از جهتى يا نبود- و اول را موجبه خوانند و دوم را مطلقه- و نسبت اطلاق با توجيه نسبت عدم بود با

نام کتاب : اساس الاقتباس نویسنده : الطوسي، الخواجة نصير الدين    جلد : 1  صفحه : 129
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست