هم بعدا بايد بدهد آيا اينها جزء قروض است كه از منافع كم مى‌شود يا نه؟.

ج‌

- اگر پول قرضى را سرمايه قرار داده در هر سالى هر مقدار از اقساط آن را پرداخته بايد خمس مقابل آن مقدار را بدهد و امّا مقدارى كه قرض آن باقى است خمس ندارد و اگر پول قرضى را سرمايه قرار نداده، و براى مؤنه بوده جائز نيست از سرمايه و عوائد آن، كسر كند بلكه در هر سالى اداء نمود از مؤنه آن سال است و هم چنين است حكم فرض دوّم آن چه در مقابل اموال موجوده قرض دارد كسر مى‌شود و خمس ندارد و در سال بعد كه قرض آن را پرداخت از منافع آن سال محسوب است و خمس آن را بايد اداء نمايد.

س 200

- شخصى مثلا پنج روز به آخر سال خمسش، هزار تومان اجرت عمل، دريافت نموده و هزار تومان هم قرض، جهت مؤنه دارد اگر بخواهد هزار تومان را بابت قرض بدهد به ناچار بايد براى معاشش از ديگرى قرض بگيرد مع ذلك اگر هزار تومان را به طلبكار خود نپرداخت آخر سال بايد خمس آن را بدهد يا خمس ندارد؟.

ج‌

- در صورتى كه آن را بين سال، بابت قرض بدهد خمس ندارد و الّا بايد خمس آن را بدهد.

س 201

- شخصى اموالش از گوسفند و غير گوسفند ده هزار تومان است و پنج هزار تومان هم مقروض است حال كه مى‌خواهد خمس بدهد قرض را از اصل مبلغ مذكور بايد كسر كند يا نه؟.

ج‌

- اگر قرض، جهت همين موجودى باشد يعنى پول آنها را قرض كرده و نپرداخته به مقدار بدهى مذكور كسر كند و خمس بقيّه را بدهد و اگر پول آنها را قرض نكرده خمس تمام را در آخر سال بدهد و قرض در صورتى كه براى مؤنه باشد در هر سال كه اداء كند جزء مؤنه همان سال است و خمس ندارد.

س 202

- شخصى كه الآن حساب اموال مى‌كند اگر مبلغ شش هزار تومان به بانكهاى مختلف، و مقدارى هم به مردم بدهكار باشد، آيا مى‌تواند بدهى خود را از اصل سرمايه كه پنجاه هزار تومان است كم كند يا نه؟.

ج‌

- اگر قرضى را كه كرده جزء سرمايه است مثل آن كه شخص كاسب‌