مقدارى از آن را صرف منزل كرده، همه‌اش خمس دارد، و اگر در بين سال دخل، صرف منزل شده آن مقدار كه صرف منزل شده خمس ندارد.

س 12

- موزائيك نمودن مغازه يا خريد لوازم آن از قبيل صندوق و تلفن و غير آن- از چيزهائى كه لازم است- در وسط سال، جزء سرمايه حساب مى‌شود و خمس دارد يا نه؟.

ج‌

- صندوق و تلفن و نظائر اينها كه اعيان آنها باقى است جزء سرمايه محسوب و بايد خمس آنها را داد امّا تعمير مغازه اگر طورى باشد كه در ازاء آن چيزى نماند و از بين رفته، حساب شود از مخارج كسب، محسوب است و خمس ندارد. لكن اگر موجب افزايش قيمت مغازه يا زيادى مال الاجاره آن گردد كه نفع آن عائد خرج كننده شود خمس مقدارى را كه به قيمت مغازه از جهت تعميرات و غيرها افزوده شده- نه از جهت قيمت سوقيّه- بايد بدهد.

س 13

- زمينى است كه در آن تلمبه نصب كرده‌اند. شخصى يك دانگ از آن تلمبه را بمبلغ پانزده هزار تومان مى‌خرد و سه هزار تومان هم بابت ده يك به مالك مى‌دهد. آيا اين سه هزار تومان، از پانزده هزار تومان كم مى‌شود يا خمس همه پانزده هزار تومان را بايد بدهد؟.

ج‌

- اگر پولى كه به مالك داده و مصرف خريد چاه نموده متعلّق خمس بوده است بايد خمس تمام آن پول را بدهد و اگر از عوائد بين سال بوده بايد خمس قيمت فعلى چاه و تلمبه را بپردازد.

س 14

- زمينهاى غير مزروعى و بلا مالك (اراضى اموات) كه شخص، آنها را جهت زراعت، احياء كرده خمس به آن تعلّق مى‌گيرد يا نه و على فرض تعلّق خمس، آيا خمس قيمت قبل از احياء را بايد بدهد يا خمس قيمت بعد از احياء را؟.

ج‌

- بلى خمس، به آن تعلّق مى‌گيرد و خمس بعد از احياء را بايد بدهد.

س 15

- تصرّف و نماز در زمينهاى خالصه كه دولت در اختيار مردم گذاشته يعنى به آن‌ها فروخته كه به اقساط، وجه را از آنها دريافت بدارد چه صورت دارد؟ چون سابقه اين زمينها براى اكثر مردم مجهول است و اقساطى كه بعنوان‌