رجوع از حىّ به حىّ‌

س 4

- كسى كه از مجتهدى تقليد مى‌كرده مى‌تواند بعد از مدّتى از مجتهد ديگرى كه در علم مساوى با آن مجتهد است تقليد كند يا نه؟.

ج‌

- با تساوى در علم و در سائر شرائط، در آن مسائلى كه تقليد كرده، رجوع، خلاف احتياط است.

س 5

- اگر شخصى اعلم بودن مجتهدى را از راه دو شاهد عادل خبره بدست آورده به فتواى آن مجتهد عمل نمايد و بعد از چند سال متوجّه شود كه آن دو عادل، خبره نبودند و پيدا كردن دو عادل خبره براى او مشكل باشد آيا مى‌تواند از مجتهدى تقليد كند كه گمان به اعلم بودن او دارد و آن چند سال كه از مجتهد قبلى تقليد كرده اعمالش چه صورت دارد؟.

ج‌

- در فرض سؤال اگر متمكّن از فحص است تفحّص نمايد تا احراز اعلميّت بكند و با عدم تمكّن، مظنّه كفايت مى‌كند و نسبت به اعمال گذشته در صورتى كه عملش مطابق بوده با رأى مجتهدى كه مكلّف بوده به تقليد او و در عبادات هم قصد قربت داشته عملش صحيح و مجزى است.

س 6

- شخصى در ابتداى بلوغ، بدون در نظر گرفتن مبناى شرعى، از زيد تقليد كرده و پس از مدّتى فهميده كه بايد تقليد بر مبناى شرعى باشد لذا با در نظر گرفتن تساوى بين مراجع عظام، از ديگرى تقليد كرده و پس از مدّتى باز براى او شبهه، ايجاد شده و چون كه در ابتداى بلوغ از زيد تقليد كرده بود و مبناى شرعى، تساوى بين آنها است باز از زيد تقليد كرده حال دچار اين شبهه شده كه آيا تقليد زيد درست است چون اوّل بلوغ از او تقليد كرده يا تقليد آن ديگرى چون تقليد بر مبناى شرعى، از وى شروع شده است؟

ج‌

- در فرض مرقوم، بنا بر احتياط واجب از مجتهد دوّم كه طبق موازين صحيحه، از او تقليد كرده تقليد كند، مگر آن كه مجتهد دوّم، تقليد را عبارت از عمل به فتواى مجتهد بداند كه در اين صورت، در مسائلى كه عمل نكرده با احراز تساوى هر دو مجتهد، مى‌تواند از هر كدام بخواهد تقليد نمايد و هم چنين اگر مجتهد دوّم‌