- مسجد را تعمير كردهاند، گچ و خاك قديمى آن را كنده و بيرون
ريختهاند و قابل استفاده نيست آيا جائز است كه آن خاكها را براى پر كردن صحن خانه
يا اطاق ببرند يا نه؟.
ج
- اگر به هيچ وجه، حتّى براى مسجد ديگر، مورد استفاده نيست و خريدار
هم ندارد جائز است.
س 85
- شخصى مسجدى بنا كرده كه مقدارى از زمين آن، ملك شخصى بنا كننده و
مقدار ديگر آن، مال ديگرى بوده و اظهار عدم رضايت مىكرده، و مقدار ديگر هم جزء
كوچه و راه عبور مردم بوده، اكنون بانى مسجد و هم صاحب زمين كه راضى به دادن زمين
جهت مسجد نبوده فوت كردهاند، در چنين مسجدى مىشود نماز خواند يا نه؟.
ج
- از كيفيّت مسجد مذكور، اطّلاعى ندارم. بنحو كلّى نماز در ملك غير
بدون رضايت او باطل است. پس اگر مقدارى از زمين، مال غير بوده، و راضى نبوده، فعلا
بايد از ورثه، استرضاء نمايند تا نماز صحيح باشد و راه عبور اگر اختصاصى باشد بايد
از صاحب آن اذن بگيرند و اگر عمومى باشد، در صورتى كه طريق ديگر باشد كه با وجود
آن، طريق اوّل متروك و مهجور گرديده و مردم از آن صرف نظر كرده باشند و يا اين كه
طريق، به قدرى وسيع باشد كه با گرفتن قسمتى از آن، راه بر مردم، تنگ نشود مانع
ندارد كه مسجد شود و در غير اين دو صورت، جائز نيست و نماز در آن، باطل است.
س 86
- مسجدى است كه محراب و بعضى از جاهاى ديگر آن، احتياج به تعمير و
ترميم دارد. اجازه مىفرماييد آن را درست كنند يا نه؟. و كاشيها و مصالح ديگرى كه
سابقا در آنجا بكار برده شده باز عين همان را بكار برند و يا جائز است كه تعويض
نموده بهتر از آنها را بكار برند و بهمان سبك مرمّت كنند چون بعضى مىگويند كه
سازندهاش گفته كسى حقّ دست زدن و تغيير دادن را ندارد.
ج
- اگر مسجد، در معرض انهدام يا محتاج به توسعه باشد، توسعه و يا