س 79

- محلّى است در كنار جوى آب كه قبلا راه بعضى از باغها بوده و اكنون معطّل و بى مصرف مانده است آيا مى‌شود در آن محلّ، مسجدى احداث كرد يا نه؟.

ج‌

- طريق اگر طريق خصوصى است تصرّف در آن، موقوف به رضايت صاحبان آن طريق است و اگر عمومى است در صورتى مى‌شود در آن تصرّف كرد كه مهجور و متروك شود و عابرين، اعراض كنند و گر نه تصرّف در آن جائز نيست.

س 80

- مسجدى در يكى از محلّات مازندران در دامنه كوه و مسير سيل، بنا شده و سيل، ديوارهاى آن را خراب نموده و در شرف انهدام است. اكنون از بابت مظالم مى‌شود مسجد مزبور را تجديد و ساختمان نمود يا نه؟.

ج‌

- مصرف مظالم عباد، فقير است و بايد بعنوان صدقه با اذن حاكم شرع به او ردّ كنيد و مسجد، مصرف آن نيست. مسجد را از تبرّع و زكاة مال و يا مطلق خيرات، تعمير نمايند اميد است مثاب و مأجور باشند.

س 81

- ساختن مسجد، در زمين وقف، چه صورت دارد؟.

ج‌

- جائز است زمين موقوفه را به مدّت طولانى، اجاره كنند و مسجد قرار دهند و در اين مدّت، حكم مسجد را دارد.

س 82

- هر گاه قطعه زمين قبرستان متروكه‌اى جنب ديوار شبستان مسجد واقع شود و جنازه مدفونين در آن قبرستان، از بين نرفته باشد آيا مى‌توان آن را جزء مسجد نموده و ساختمان مسجد را توسعه داد يا نه؟ و تصرّف جهت نماز و اداء فرائض، چه صورت دارد؟.

ج‌

- اگر زمين، وقف براى قبرستان بوده، تبديل آن بمسجد و ممانعت از دفن مرده در آن، جائز نيست. و اگر زمين مباحى بوده كه مردم، اموات خود را در آن دفن كرده‌اند تبديل آن بمسجد و ساختمان كردن آن اگر مستلزم نبش قبر نباشد مانعى ندارد و بهر حال، نماز در آن صحيح است هر چند در صورت اوّل، دفن اموات، در آن جائز و منع از دفن، جائز نيست.

س 83

- بهم زدن محراب مسجدى كه قبلا واقف، بنا نموده و بدون اجازه واقف، تجديد بنا نمودن، چه صورت دارد؟.