نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 57
كيست؟ دو
احتمال داده شده نخست اينكه مخاطب، پيامبر ص است، يعنى كمترين شك و ترديدى در
حقانيت قرآن يا آئين اسلام به خود راه مده.
البته پيامبر
ص به حكم اينكه وحى را با شهود درك مىكرد و نزول قرآن از طرف خدا براى او محسوس
بلكه بالاتر از حس بوده ترديدى در حقانيت اين دعوت نداشت ولى اين نخستين بار نيست
كه قرآن خطابى را متوجه پيامبر ص مىكند در حالى كه منظورش عموم مردم است، و به
تعبير معروف عرب اين گونه خطابها از قبيل اياك اعنى و اسمعى يا جاره است كه ضرب
المثل عاميانه آن در فارسى" در به تو مىگويم ديوار تو گوش كن، يا تو
بشنو" مىباشد و اين خود يكى از فنون بلاغت است كه در پارهاى از موارد براى
تاكيد و اهميت و يا منظورهاى ديگر به جاى مخاطب حقيقى ديگرى را مخاطب قرار
مىدهند.
احتمال ديگر
اينكه مخاطب، هر مكلف عاقل بوده باشد، يعنى فلا تك ايها المكلف العاقل فى
مرية:" اى انسان عاقل و مكلف با اين دلائل روشن شك و ترديد در حقانيت اين
قرآن نداشته باش" و اين احتمال بنا بر اين است كه منظور از"
فَمَنْ كانَ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ"
پيامبر ص نباشد بلكه همه مؤمنان راستين باشند (دقت كنيد).
ولى به هر
حال تفسير اول با ظاهر آيه سازگارتر است.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 57