سرزنش و اندرز قرار داده مى‌گويد:" آيا آنها نمى‌بينند كه در هر سال، يك يا دو بار، مورد آزمايش قرار مى‌گيرند"! (أَ وَ لا يَرَوْنَ أَنَّهُمْ يُفْتَنُونَ فِي كُلِّ عامٍ مَرَّةً أَوْ مَرَّتَيْنِ‌).

و عجب اينكه با اينهمه آزمايشهاى پى در پى" از راه خلاف باز نمى‌ايستند و توبه نمى‌كنند و متذكر نمى‌شوند" (ثُمَّ لا يَتُوبُونَ وَ لا هُمْ يَذَّكَّرُونَ‌).

در اينكه منظور از اين آزمايش سالانه كه يك يا دو بار تكرار مى‌شود چيست؟

در ميان مفسران گفتگو است.

بعضى آن را بيماريها.

و بعضى گرسنگى و شدائد ديگر.

بعضى مشاهده آثار عظمت اسلام و حقانيت پيامبر ص را در ميدانهاى جهاد كه منافقان به حكم اجبار محيط در آن شركت داشتند.

و بعضى پرده بر داشتن از اسرار آنها، مى‌دانند.

اما با توجه به اينكه در آخر آيه مى‌خوانيم آنها متذكر نمى‌شوند، روشن مى‌شود كه آزمايش از نوع آزمايشهايى بوده كه بايد باعث بيدارى اين گروه گردد.

و نيز از تعبير آيه چنين بر مى‌آيد كه اين آزمايش غير از آزمايش عمومى است كه همه مردم در زندگى خود با آن روبرو مى‌شوند.

با توجه به اين موضوع به نظر مى‌رسد كه تفسير چهارم يعنى پرده‌بردارى از اعمال سوء آنها و ظاهر شدن باطنشان، به مفهوم آيه نزديكتر است.

اين احتمال نيز وجود دارد كه" افتنان و امتحان" در آيه مورد بحث، مفهوم جامعى داشته باشد كه شامل همه اين موضوعات بشود.