و ابناء سبيل بنى هاشم و سادات مى‌باشند، اگر چه ظاهر آيه مطلق است و قيدى در آن ديده نمى‌شود، دليل ما بر اين تقييد روايات زيادى است كه در تفسير آيه از طرق اهل بيت وارد شده و مى‌دانيم بسيارى از احكام در متن قرآن به طور مطلق آمده ولى" شرائط و قيود" آن بوسيله" سنت" بيان شده است و اين منحصر به آيه مورد بحث نيست تا جاى تعجب باشد.

به علاوه با توجه به آنكه زكاة بر نيازمندان بنى هاشم به طور مسلم حرام است بايد احتياجات آنها از طريق ديگرى تامين گردد و اين خود قرينه مى‌شود بر اينكه منظور از آيه فوق خصوص نيازمندان بنى هاشم است لذا، در احاديث مى‌خوانيم كه امام صادق ع مى‌فرموده" خداوند هنگامى كه زكاة را بر ما حرام كرد خمس را براى ما قرار داد بنا بر اين زكاة بر ما حرام است و خمس حلال" [1]

5- آيا غنائم منحصر به غنائم جنگى است؟

موضوع مهم ديگرى كه در اين آيه بايد مورد بررسى دقيق قرار گيرد و در حقيقت قسمت عمده بحث در آن متمركز مى‌گردد، اين است كه لفظ" غنيمت" كه در آيه آمده است تنها شامل غنائم جنگى مى‌شود يا هر گونه در آمدى را در بر مى‌گيرد؟!.

در صورت اول آيه تنها خمس غنائم جنگى را بيان مى‌كند و براى خمس در ساير موضوعات بايد از سنت و اخبار و روايات صحيح و معتبر استفاده كرد و هيچ مانعى ندارد كه قرآن به قسمتى از حكم خمس و به تناسب مسائل جهاد اشاره كند و قسمت‌هاى ديگرى در سنت بيان شود.

مثلا در قرآن مجيد نمازهاى پنجگانه روزانه صريحا آمده است، و همچنين به نمازهاى طواف كه از نمازهاى واجبه است اشاره شده، ولى از نماز آيات كه مورد

[1] وسائل الشيعه جلد ششم بحث خمس و تفسير مجمع البيان ذيل آيه مورد بحث از طرق اهل سنت نيز در اين زمينه رواياتى نقل شده كه به زودى به آن اشاره خواهد شد.