است كه يك نوع آفت نباتى بوده كه به غلات آنها افتاد، و همه را فاسد كرد.

هنگامى كه امواج اين بلا فرو نشست و باز ايمان نياوردند، بار ديگر خداوند، نسل قورباغه را آن چنان افزايش داد كه به صورت يك بلا زندگى آنها را فرا گرفت (وَ الضَّفادِعَ‌) [1] همه جا قورباغه‌هاى بزرگ و كوچك، حتى در خانه‌ها و اطاقها و سفره‌ها و ظروف غذا مزاحم آنان بودند، آن چنان كه دنيا بر آنان تنگ شد ولى باز در برابر حق زانو نزدند و تسليم نشدند.

در اين هنگام خداوند خون را بر آنها مسلط ساخت (وَ الدَّمَ‌) بعضى گفته‌اند بيمارى رعاف (خون دماغ شدن) به صورت يك بيمارى عمومى درآمد و همگى گرفتار آن شدند، ولى بيشتر روات و مفسران گفته‌اند رودخانه عظيم نيل به رنگ خون درآمد، آن چنان كه براى هيچ مصرفى قابل استفاده نبود! و در پايان مى‌فرمايد:" اين آيات و معجزات آشكار و نشانه‌هاى حقانيت موسى را به آنها نشان داديم، اما آنها در برابر آن تكبر ورزيدند و از قبول حق سرباز زدند و جمعيت مجرم و گنهكارى بودند" (آياتٍ مُفَصَّلاتٍ فَاسْتَكْبَرُوا وَ كانُوا قَوْماً مُجْرِمِينَ‌) در بعضى از روايات مى‌خوانيم كه هر كدام از اين بلاها، در يك سال واقع مى‌شد يعنى يك سال طوفان و سيلاب، سال ديگر ملخ‌خوارگى، و سال بعد آفات نباتى و همچنين، ولى در بعضى ديگر از روايات مى‌خوانيم كه ميان هر يك از اينها با ديگرى يك ماه بيشتر فاصله نبود، ولى در هر حال شك نيست كه در فواصل مختلف و جدا از

[1] ضفادع جمع" ضفدع" است ضفدع به معنى قورباغه است، اين كلمه به صورت جمع در آيه فوق آمده ولى عذابهاى ديگر به صورت مفرد ذكر شده است و شايد دليل بر آن باشد كه انواع مختلفى از قورباغه را خداوند بر اينها مسلط ساخت.