(وَ طَفِقا يَخْصِفانِ عَلَيْهِما مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ) [1]" و در اين موقع از طرف خداوند ندا رسيد كه مگر من شما را از آن درخت نهى نكردم، مگر به شما نگفتم كه شيطان دشمن آشكار و سرسخت شما است، چرا فرمان مرا به دست فراموشى سپرديد و در اين گرداب سقوط كرديد؟" (وَ ناداهُما رَبُّهُما أَ لَمْ أَنْهَكُما عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَ أَقُلْ لَكُما إِنَّ الشَّيْطانَ لَكُما عَدُوٌّ مُبِينٌ‌).

از مقايسه تعبير اين آيه با نخستين آيه‌اى كه به آدم و حوا اجازه سكونت در بهشت را مى‌داد به خوبى استفاده مى‌شود كه آنها پس از اين نافرمانى، چه اندازه از مقام قرب پروردگار دور شدند و حتى از درختان بهشتى نيز فاصله گرفتند، زيرا در آيه قبل‌ هذِهِ الشَّجَرَةِ (اين درخت) كه براى اشاره نزديك است به كار رفته و در اين آيه هم جمله" نادى" (ندا داد) كه براى خطاب از دور است آمده، و هم كلمه" تلكما" كه براى اشاره به دور مى‌باشد ذكر شده.

در اينجا به چند نكته بايد توجه كرد:

[1- چگونگى وسوسه شيطان.]

1- از جمله" وسوس له" (با توجه به كلمه لام كه معمولا براى نفع و فائده مى‌آيد) چنين استفاده مى‌شود كه شيطان در وسوسه‌هاى خود، چهره خيرخواهى و دوستى آدم را به خود گرفت، در حالى كه در جمله" وسواس اليه" چنين معنى وجود ندارد، بلكه تنها به معنى نفوذ مخفيانه در قلب كسى است.

و در هر حال نبايد تصور كرد كه وسوسه‌هاى شيطان هر چند قوى و نيرومند باشد از انسان سلب اختيار مى‌كند بلكه باز انسان مى‌تواند با نيروى‌

[1] يخصفان از ماده" خصف" (بر وزن خشم) در اصل به معنى ضميمه كردن چيزى به چيز ديگر و جمع نمودن است، سپس به دوختن كفش يا لباس و وصله كردن نيز گفته شده است زيرا قطعات پراكنده را به يكديگر منضم مى‌كند.