خرد و ايمان در مقابل آن ايستادگى كند و به تعبير ديگر وسوسه‌هاى شيطانى انسان را مجبور به كار خلاف نمى‌كند، بلكه نيروى اختيار هم چنان باقى خواهد بود، اگر چه مقاومت در مقابل آن نياز به پايمردى و ايستادگى بيشتر و گاهى تحمل درد و رنج دارد، و در هر حال اينگونه وسوسه‌ها سلب مسئوليت از كسى نمى‌كند، همانطور كه در مورد آدم نكرد، لذا ملاحظه مى‌كنيم، با تمام عواملى كه در برابر آدم به عنوان تشويق به نافرمانى خدا از طرف شيطان وجود داشت، خداوند او را مسئول عملش دانست و به ترتيبى كه بعدا خواهد آمد، او را كيفر داد.

2- شجره ممنوعه چه درختى بوده است؟

در شش مورد از قرآن مجيد اشاره به شجره ممنوعه شده است، بدون اينكه درباره كيفيت و يا نام آن سخنى به ميان آيد، ولى در منابع اسلامى دو نوع تفسير براى آن آمده است، يكى تفسير" مادى" كه طبق معروف در روايات،" گندم" بوده است‌ [1] بايد توجه داشت كه عرب" شجرة" را تنها به درخت اطلاق نمى‌كند، بلكه به بوته‌هاى گياهان نيز شجره مى‌گويد و لذا در قرآن مجيد به بوته كدو شجره اطلاق شده است‌ وَ أَنْبَتْنا عَلَيْهِ شَجَرَةً مِنْ يَقْطِينٍ‌ (صافات آيه 146).

و ديگرى تفسير" معنوى" كه در روايات از آن تعبير به" شجره حسد" شده است، زيرا طبق اين روايات، آدم پس از ملاحظه مقام و موقعيت خود چنين تصور كرد كه مقامى بالاتر از مقام او وجود نخواهد داشت، ولى خداوند او را به مقام جمعى از اولياء از فرزندان او (پيامبر اسلام و خاندانش) آشنا ساخت، او حالتى شبيه به حسد پيدا كرد، و همين شجره ممنوعه بود كه آدم مامور بود به آن نزديك نشود [2]

[1] و [2] براى اطلاع از اين روايات به تفسير نور الثقلين جلد اول صفحه 59 و 60 و جلد دوم صفحه 11 در تفسير آيات سوره بقره و سوره اعراف مراجعه شود.