زمين را به هنگام سفر با پاى خود مى‌كوبد [1] در اينجا سؤالى پيش مى‌آيد و آن اينكه در آيه فوق مسئله نماز قصر، مشروط به ترس از خطر دشمن شده است، در حالى كه در مباحث فقهى مى‌خوانيم نماز قصر يك حكم عمومى است و تفاوتى در آن ميان سفرهاى خوفناك يا امن و امان نمى‌باشد، روايات متعددى كه از طرق شيعه و اهل تسنن در زمينه نماز قصر وارد شده است نيز اين عموميت را تاييد مى‌كند [2] در پاسخ بايد گفت: ممكن است مقيد ساختن حكم قصر به مسئله" خوف" به خاطر يكى از چند جهت باشد:

الف- اين قيد ناظر به وضع مسلمانان آغاز اسلام است و به اصطلاح قيد غالبى است، يعنى غالبا سفرهاى آنها توام با خوف بوده و همانطور كه در علم اصول گفته شده" قيود غالبى" مفهوم ندارند، چنان كه در آيه و رَبائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ‌ (دختران همسرانتان كه در دامانتان بزرگ مى‌شوند بر شما حرامند) [3] نيز با همين مسئله روبرو مى‌شويم زيرا" دختران همسر" مطلقا جزء محارمند، خواه در دامان انسان بزرگ شده باشند يا نه، ولى چون غالبا زنان مطلقه‌اى كه شوهر مى‌كنند جوانند و فرزندان خرد سالى دارند كه در دامان شوهر دوم بزرگ مى‌شوند قيد فِي حُجُورِكُمْ‌ (در دامانتان) در آيه مزبور ذكر شده است.

ب- بعضى از مفسران معتقدند كه مسئله نماز قصر نخست به هنگام خوف (طبق آيه فوق) تشريع شده است، سپس اين حكم توسعه پيدا كرده و به همه‌

[1] مفردات راغب ماده" ضرب".

[2] براى اطلاع بيشتر به جلد پنجم كتاب وسائل الشيعه و كتاب سنن بيهقى جلد سوم صفحه 134 و غير آن مراجعه شود.

[3] نساء- 23.