آيا گذشت از ستمگر موجب تقويت او نيست؟!

در اينجا اين سؤال پيش مى‌آيد كه آيا عفو و گذشت از ستمگر در حقيقت موجب امضاى ظلم او نخواهد بود و آيا اين كار او را تشويق به ادامه ستم نمى‌كند؟! و آيا اين دستور يك نوع واكنش منفى تخديرى در مظلومان ايجاد نخواهد كرد؟

پاسخ سؤال اين است كه مورد" عفو و گذشت" از مورد" احقاق حق و مبارزه با ظالم" جدا است، به همين دليل در دستورهاى اسلامى از يك طرف مى‌خوانيم نه ظلم كنيد و نه تن به ظلم دهيد (لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُونَ‌) [1] و دشمن ظالم و يا مظلوم باشيد.

(كونا للظالم خصما و للمظلوم عونا [2] با ظالمان پيكار كنيد تا به حكم خدا گردن نهند.

(فَقاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِي‌ءَ إِلى‌ أَمْرِ اللَّهِ‌) [3] و از سوى ديگر دستور به عفو و بخشش و گذشت داده شده است همانطور كه ميفرمايد:

(وَ أَنْ تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوى‌) [4] (وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ‌) [5] گرچه ممكن است بعضى از افراد كم اطلاع ميان اين دو حكم در بدو

[1] بقره آيه 279.

[2] نهج البلاغه وصيتنامه شماره 48.

[3] حجرات آيه 9.

[4] بقره آيه 237.

[5] سوره نور آيه 22،