ستم نخواهد كرد (وَ لا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا [1] در حقيقت فضيلت چيزى است كه خداوند آن را فضيلت بداند نه آنچه خودستايان براى خود از روى خودخواهى قائل مى‌شوند و به خويش و ديگران ستم مى‌كنند.

گرچه روى سخن به قوم يهود و نصارى است كه براى خود امتيازات بى‌دليل و نادرستى قائل بودند و خود را برگزيده ملتها معرفى مى‌كردند، گاهى مى‌گفتند:

لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ إِلَّا أَيَّاماً مَعْدُودَةً:" آتش دوزخ جز چند روزى ما را فرا نخواهد گرفت" (بقره- 80) و گاهى مى‌گفتند: نَحْنُ أَبْناءُ اللَّهِ وَ أَحِبَّاؤُهُ‌:" ما فرزندان و دوستان خدائيم" (مائده- 18) ولى مفهوم آن اختصاصى به قوم و جمعيتى ندارد بلكه تمام افراد و ملتهايى را كه به اين صفت نكوهيده گرفتارند شامل مى‌شود.

قرآن در سوره نجم آيه 32 صريحا خطاب به همه مسلمانان كرده، مى‌گويد:

فَلا تُزَكُّوا أَنْفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقى‌:" خودستايى مكنيد، خداوند پرهيزكاران را بهتر مى‌شناسد".

سرچشمه اين كار همان عجب و غرور و خودبينى است كه تدريجا به صورت خودستايى جلوه كرده و در مرحله نهايى سر از تكبر و برترى‌جويى در مى‌آورد.

اين عادت غلط كه با نهايت تاسف در ميان بسيارى از ملل و طبقات و افراد وجود دارد سرچشمه قسمت مهمى از نابسامانيهاى اجتماعى، جنگها و استعمارها و تفوق طلبى‌ها است، تاريخ گذشته نشان مى‌دهد كه بعضى از ملل دنيا بر اثر همين احساس كاذب خود را برتر از ملل ديگر مى‌دانستند و به همين جهت به خود حق مى‌دادند كه آنها را بنده و برده خويش سازند. عرب‌هاى جاهلى با تمام عقب افتادگى و فقر همه جانبه‌اى كه داشتند خود را نژاد برتر! مى‌شمردند، و در ميان قبائل‌

[1]- فتيل در لغت به معنى رشته بسيار باريكى است كه در شكاف هسته خرما به چشم مى‌خورد و كنايه از چيزهاى بسيار كوچك است، و اصل آن از ماده" فتل" به معنى تابيدن مى‌باشد.