نمونه پرهيزكار نيز ممكن است از چنين آگاهى برخوردار باشند و مفهوم آن چنين مى‌شود كه روح پيامبر اسلام ص از آغاز خلقت آدم وجود داشته است، زيرا معنى شهود، آگاهى توأم با حضور است ولى اين تفسير با آيه‌اى كه در باره حضرت مسيح نقل شد چندان سازگار نيست چون آيه مزبور مى‌گويد: مسيح شاهد بر تمام امت خود نبود بلكه شاهد بر آنها ما دام الحيات بود (دقت كنيد).

اما اگر شهادت را به معنى شهادت عملى بگيريم يعنى مقياس سنجش بودن اعمال يك فرد نمونه براى اعمال سايرين، در اين صورت تفسير فوق خالى از اشكال خواهد بود زيرا هر پيامبرى با صفات ممتازى كه داشته مقياس سنجش براى امت خويش محسوب مى‌شده، و خوبان و بدان امت را با شباهت و عدم شباهت به آنان مى‌توان شناخت، و از آنجا كه پيامبر اسلام ص بزرگترين پيامبران الهى است، صفات و اعمال او مقياس سنجش براى شخصيت تمام انبياء خواهد شد.

تنها سؤالى كه در اينجا باقى مى‌ماند اين است كه شهادت به اين معنى آمده است يا نه؟ ولى با توجه به اينكه اعمال و رفتار و افكار انسانهاى نمونه نيز عملا گواهى مى‌دهد كه يك انسان ممكن است تا اين حد مقامات معنوى را طى كند چنين معنايى زياد بعيد به نظر نمى‌رسد (دقت كنيد).

يَوْمَئِذٍ يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ عَصَوُا الرَّسُولَ‌ ...

" در اين هنگام كه كافران و آنها كه با فرستاده پروردگار به مخالفت برخاستند دادگاه عدل خدا را مى‌بينند و شهود و گواهان غير قابل انكارى در اين دادگاه مشاهده مى‌كنند، آن چنان از كار خود پشيمان مى‌شوند كه آرزو مى‌كنند كاش خاك بودند و با خاكهاى زمين يكسان مى‌شدند چنان كه قرآن مى‌گويد لَوْ تُسَوَّى بِهِمُ الْأَرْضُ‌ و اين تعبير همانند تعبيرى است كه در آخرين آيه سوره نبا مى‌خوانيم‌ وَ يَقُولُ الْكافِرُ يا لَيْتَنِي كُنْتُ تُراباً:" در اين هنگام كافر مى‌گويد اى كاش خاك بودم" ولى تعبير به" تسوى" اشاره به مطلب ديگرى نيز مى‌كند و آن اينكه كافران علاوه بر اينكه آرزو مى‌كنند خاك شوند، علاقه دارند كه خاكها و قبرهاى آنها هم در زمين‌