زيرا اگر منظور، مشورت با عموم مسلمانان بوده اختصاص به شش نفر چه معنى دارد؟! و اگر هدف، مشورت با متفكران امت بوده، متفكران امت منحصر به اين شش نفر نبودند و افراد پر مايه‌اى همچون سلمان كه مشاور شخص پيغمبر ص بود و ابو ذر و مقداد و ابن عباس و مانند آنها از دايره اين مشورت بيرون بودند، بنا بر اين، منحصر ساختن مشاوران به آن شش نفر بيك دسته‌بندى سياسى شبيه‌تر است از يك هيئت مشورتى، و اگر منظور انتخاب افراد صاحب نفوذ براى مشورت بوده تا رأى آنها مورد قبول ديگران واقع شود، باز درست نبوده است زيرا شخصيت‌هايى مانند سعد بن عباده كه رئيس مطلق طايفه انصار بود و ابو ذر غفارى كه شخصيت بزرگ طايفه بنى غفار بود و مانند آنها از اين مشورت بر كنار شده بودند.

ثالثا: مى‌دانيم براى اين مشورت شرائط سخت و سنگينى قرار داده شده بود و مخالفان تهديد به مرگ شده بودند در حالى كه در برنامه‌هاى مشورتى اسلام چنين چيزى وجود ندارد.

مرحله تصميم نهايى‌

فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ‌ همان اندازه كه بهنگام مشورت بايد، نرمش و انعطاف بخرج داد، در موقع اتخاذ تصميم نهايى بايد قاطع بود، بنا بر اين پس از برگزارى مشاوره و روشن شدن نتيجه مشورت، بايد هر گونه ترديد و دودلى و آراء پراكنده را كنار زد و با قاطعيت تصميم گرفت و اين همان چيزى است كه در آيه فوق از آن تعبير به عزم شده است و آن تصميم قاطع مى‌باشد.

قابل توجه اينكه در جمله بالا مسئله مشاوره بصورت جمع ذكر شده (و شاورهم) ولى تصميم نهايى تنها بعهده پيامبر ص و بصورت مفرد ذكر شده (عزمت).

اين اختلاف تعبير، اشاره بيك نكته مهم مى‌كند و آن اينكه: بررسى و