3- همگى دوزخ را مشاهده مى‌كنند!

جمله" لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ‌" داراى دو تفسير است: نخست اينكه منظور مشاهده دوزخ در آخرت است، كه مخصوص كفار، و يا براى عموم جن و انس است، چرا كه طبق بعضى آيات قرآن همگى از كنار جهنم بايد بگذرند.

ديگر اينكه منظور مشاهده آن با شهود قلبى در همين عالم دنيا است، و در اين صورت اين جمله جواب قضيه شرطيه است، مى‌فرمايد:" اگر شما" علم اليقين" مى‌داشتيد" جهنم" را در همين جهان با چشم دل مشاهده مى‌كرديد" چرا كه مى‌دانيم بهشت و دوزخ هم اكنون آفريده شده‌اند و وجود خارجى دارند.

ولى همانگونه كه قبلا نيز اشاره كرده‌ايم تفسير اول با آيات بعد كه سخن از روز قيامت مى‌گويد مناسبتر است، بنا بر اين يك قضيه قطعى و غير مشروط است.

4- در قيامت از چه نعمتهايى سؤال مى‌شود؟

تفسير نمونه ؛ ج‌27 ؛ ص286

آخرين آيه اين سوره خوانديم كه مسلما همه شما روز قيامت از نعمتها بازپرسى خواهيد شد، بعضى گفته‌اند منظور از اين نعمت" سلامت" و" فراغت خاطر" است، و بعضى آن را" تندرستى" و" امنيت" مى‌دانند و بعضى همه نعمتها را مشمول آيه شمرده‌اند.

در حديثى از امير مؤمنان على ع مى‌خوانيم:

النعيم الرطب، و الماء البارد

":" نعيم رطب و آب خنك است"! در حالى كه در حديث ديگرى مى‌خوانيم كه" ابو حنيفه" از" امام صادق" ع در باره تفسير اين آيه سؤال كرد، امام ع سؤال را به او برگرداند،