نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 26 صفحه : 39
بعضى نيز
گفتهاند" صيغه مبالغه" است، به معنى كسى كه بسيار كمين مىكند
مانند" معمار" كه به معنى شخصى است كه بسيار عمران و آبادى مىكند.
البته معنى
اول هم مشهورتر است و هم مناسبتر، و در اينكه چه كسى در دوزخ در كمين طغيانگران
است؟ گفتهاند: فرشتگان عذاب، زيرا طبق آيه 71 سوره مريم، همه انسانها اعم از نيك
و بد از كنار دوزخ، يا از بالاى آن عبور مىكنند، وَ إِنْ
مِنْكُمْ إِلَّا وارِدُها كانَ عَلى رَبِّكَ حَتْماً مَقْضِيًّا
در اين گذرگاه عمومى و همگانى فرشتگان عذاب در كمينند و دوزخيان را مىربايند! و
اگر به معنى" صيغه مبالغه" تفسير كنيم خود دوزخ در كمين آنها قرار دارد
و هر كدام از طغيانگران به آن نزديك مىشوند آنها را به سوى خود مىكشاند و در كام
خود فرو مىبرد، به هر حال از اين گذرگاه عمومى احدى از سركشان نمىتوانند بگذرند،
يا فرشتگان عذاب آنها را مىربايند، و يا جاذبه شديد جهنم.
"
ماب" به معنى مرجع و محل بازگشت است، و گاه به معنى منزلگاه و قرارگاه
مىآيد، و در اينجا به همين معنى است.
و اما"
احقاب" جمع" حقب" (بر وزن قفل) به معنى مدت نامعلومى از زمان است،
بعضى آن را به هشتاد سال، و بعضى هفتاد، و بعضى چهل سال تفسير كردهاند، و چون از
اين تعبير به هر حال استشمام مىشود كه دوزخيان مدتهايى طولانى در دوزخ مىمانند،
و سرانجام پايان مىيابد، و اين با آيات خلود و عذاب دائم تضاد دارد، هر كدام در
تفسير آن راهى را پوييدهاند.
معروف ميان
مفسران اين است كه منظور از" احقاب" در اينجا اين است كه مدتهايى طولانى
و ساليان دراز پى در پى مىآيد و مىگذرد، بى آنكه پايان يابد، و هر زمانى كه
مىگذرد زمان ديگرى جانشين آن مىشود.
در بعضى از
روايات نيز آمده است كه اين آيه درباره گنهكارانى است كه
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 26 صفحه : 39