نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 25 صفحه : 266
نمىتواند راه هدايت را بپويد جز اينكه به ذيل عنايت پروردگار توسل جويد، و از
او توفيق و امداد طلبد.
تا كه از جانب معشوق نباشد كششى
كوشش عاشق بيچاره به جايى نرسد
و البته اين امداد الهى در زمينههاى مساعد نازل مىگردد.
ديگر اينكه: جمله" فَمَنْ
شاءَ ذَكَرَهُ" كه در آيه قبل آمده، ممكن است اين توهم
را ايجاد كند كه همه چيز بسته به اراده خود انسان است، و اراده او از هر نظر
استقلال دارد، اين آيه براى رفع اين اشتباه مىگويد انسان در عين مختار و آزاد
بودن وابسته به مشيت الهى است، مشيتى كه بر سراسر عالم هستى و جهان آفرينش حاكم
است، و به تعبير ديگر: همين اختيار و آزادى انسان نيز با مشيت او است، و هر لحظه
بخواهد مىتواند آن را بگيرد.
سوم اينكه: مىگويد آنها به هيچ قيمتى ايمان نمىآورند مگر اينكه خداوند
بخواهد و آنها را مجبور سازد، و مىدانيم خدا كسى را اجبار به ايمان يا كفر
نمىكند.
البته تفسير اول و دوم بهتر و مناسبتر است.
و در پايان آيه مىفرمايد:" او اهل تقوا و آمرزش است" (هُوَ أَهْلُ التَّقْوى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ).
شايسته است كه از عقاب او بترسند، و از اينكه چيزى را شريك او قرار دهند
بپرهيزند و نيز شايسته است كه به آمرزش او اميدوار باشند.
در حقيقت اين جمله اشارهاى به مقام" خوف" و" رجاء"
و" عذاب" و" مغفرت" الهى است، و در حقيقت تعليلى است براى آيه
قبل.
لذا در حديثى از امام صادق ع مىخوانيم كه در تفسير اين آيه فرمود:
" خداوند مىگويد:
انا اهل ان اتقى، و لا يشرك بى عبدى شيئا و انا اهل ان لم يشرك بى شيئا ان
ادخله الجنة
:" من شايسته اين هستم كه از من پرهيز
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 25 صفحه : 266