ظاهرا موضوع كوچكى است: يك قطعه نى، و يا چيزى شبيه به آن، و كمى ماده سياه رنگ، و سپس سطورى كه بر صفحه كاغذ ناچيز رقم زده مى‌شود.

اما در واقع اين همان چيزى است كه سرچشمه پيدايش تمام تمدنهاى انسانى، و پيشرفت و تكامل علوم، و بيدارى انديشه‌ها و افكار، و شكل گرفتن مذهبها، و سرچشمه هدايت و آگاهى بشر است، تا آنجا كه دوران زندگى بشر را به دو دوران تقسيم مى‌كند" دوران تاريخ" و" دوران قبل از تاريخ"، دوران تاريخ بشر از زمانى شروع مى‌شود كه خط اختراع شد، و انسان توانست ماجراى زندگى خود را بر صفحات نقش كند، و يا به تعبير ديگر دورانى است كه انسان دست به قلم گرديد، و از او" ما يَسْطُرُونَ‌" يادگار ماند.

عظمت اين سوگند هنگامى آشكارتر مى‌شود كه توجه داشته باشيم آن روزى كه اين آيات نازل گشت، نويسنده و ارباب قلمى در آن محيط وجود نداشت، و اگر كسانى مختصر سواد خواندن و نوشتن را داشتند تعداد آنها در كل سرزمين مكه كه مركز عبادى و سياسى و اقتصادى حجاز بود به بيست نفر نمى‌رسيد، آرى سوگند به قلم ياد كردن در چنين محيطى عظمت خاصى دارد.

و جالب اينكه: در نخستين آياتى كه در" جبل النور" و غار" حرا" بر قلب پاك پيامبر ص نازل شد نيز به مقام والاى قلم اشاره شده، آنجا كه مى‌فرمايد:

اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ- خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ عَلَقٍ- اقْرَأْ وَ رَبُّكَ الْأَكْرَمُ- الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ- عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ يَعْلَمْ‌:

" بخوان به نام پروردگارت كه مخلوقات را آفريد، و انسان را از خون بسته‌اى ايجاد كرد، بخوان به نام پروردگار بزرگت، هم او كه انسان را به وسيله" قلم" تعليم داد، و آنچه را نمى‌دانست به او آموخت" (سوره علق 1- 5).

و از همه جالبتر اينكه: همه اين سخنان از زبان كسى تراوش مى‌كند