نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 506
حكم عموميت دارد از امام باقر ع چنين نقل شده كه فرمود:
كان ابى يقول لنا سهم رسول اللَّه و سهم ذى القربى، و نحن شركاء الناس فيما
بقى:
" سهم رسول خدا و ذى القربى از آن ما است، و ما در باقيمانده اين سهام با
مردم شريكيم" [1] آيه 8 و
9 همين سوره كه توضيحى است براى اين آيه نيز گواهى مىدهد كه اين سهم مخصوص بنى
هاشم نيست، زيرا در آن سخن از عموم فقراى مهاجرين و انصار است.
علاوه بر اين مفسران نقل كردهاند كه پيامبر ص بعد از ماجراى" بنى
نضير" اموالى را كه از آنها باقى مانده بود در ميان" مهاجران" كه
عموما در شرايط سختى در مدينه زندگى مىكردند و سه نفر از طايفه" انصار"
كه سخت نيازمند بودند تقسيم كرد، و اين دليل بر عموميت مفهوم آيه است، و اگر بعضى
از روايات با آن سازگار نباشد بايد ظاهر قرآن را ترجيح داد [2] سپس به فلسفه اين تقسيم حساب شده پرداخته،
مىافزايد:" اين به خاطر آن است كه اين اموال عظيم دست به دست ميان ثروتمندان
شما نگردد، و نيازمندان از آن محروم نشوند"! (كَيْ لا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِياءِ مِنْكُمْ[3] جمعى از مفسران
براى اين جمله مخصوصا شان نزولى ذكر كردهاند كه
[1]" مجمع البيان" جلد 9
صفحه 261-" وسائل الشيعه" جلد 6 صفحه 368 (حديث 12 از باب 1 ابواب
انفال).
[2]" وسائل الشيعه" جلد 6
صفحه 356 (حديث 4- باب 1 از ابواب انفال).
[3]" دولة" (به فتح دال و
به ضم دال) به يك معنى است هر چند بعضى ميان اين دو فرق گذاشتهاند، اولى را مخصوص
اموال و دومى را مربوط به جنگ و مقام دانستهاند، و يا اولى را اسم مصدر و دومى را
مصدر شمردهاند، و به هر حال با ماده" تداول" كه به معنى دست به دست
كردن است ريشه مشترك دارد.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 506