نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 459
آنها مىخواستند با اين سوگندهاى دروغين آبرو براى خود فراهم كنند ولى خدا
آنها را به عذاب خوار كنندهاى مبتلا مىسازد و قبلا فرمود" عذاب شديد"
براى آنها است (آيه 15 همين سوره) زيرا قلوب مؤمنان راستين را شديدا به درد
مىآورند.
ظاهر اين است كه هر دو عذاب مربوط به آخرت است و چون با دو وصف مختلف (مهين و
شديد) ذكر شده تكرار نيست، زيرا توصيف عذاب به اين دو وصف در قرآن مجيد معمولا در
عذابهاى آخرت است هر چند بعضى از مفسران احتمال دادهاند كه اولى مربوط به دنيا يا
عذاب قبر و دومى مربوط به عذاب آخرت مىباشد.
***
و از آنجا كه منافقان غالبا به اموال و فرزندان (سرمايههاى اقتصادى و
نيروهاى انسانى) خود براى حل مشكلات تكيه مىكنند قرآن در آيه بعد مىگويد:"
اموال و اولادشان، آنها را به هيچوجه از عذاب الهى حفظ نمىكند" (لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ
مِنَ اللَّهِ شَيْئاً) [1] بلكه همين اموال طوق لعنتى بر گردن آنها
مىشود و مايه عذاب دردناكشان چنان كه در آيه 180 آل عمران مىخوانيم: سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ و همچنين فرزندان گمراه آنها باعث عذاب آنها مىگردد، و
اگر در ميان آنها افرادى مؤمن و نيكوكار باشند از آنها بيزارى مىجويند.
آرى روز قيامت روزى است كه هيچ پناهگاهى جز خدا نيست، و هر چه
[1] بعضى از مفسران در اينجا
كلمه" عذاب" را در تقدير گرفتهاند و گفتهاند منظور" من عذاب
اللَّه" است (قرطبى و روح البيان و كشاف) ولى اين احتمال نيز وجود دارد كه
آيه هيچ تقديرى نداشته باشد و مراد از" من اللَّه" اين است كه بجاى خدا
پناهگاه ديگرى نمىيابند.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 459