است" (وَ اللَّهُ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ شَهِيدٌ).

اين در حقيقت به منزله دليلى است بر آنچه در جمله قبل ذكر شد.

آرى حضور خداوند در همه جا، و در هر زمان، و در درون و برون ما، ايجاب مى‌كند كه نه فقط اعمال بلكه نيات و عقائد ما را احصا كند، و در آن روز بزرگ كه" يوم البروز" است همه را بازگو فرمايد، تا هم خود انسان و هم ديگران بدانند، اگر عذاب و مجازات سختى در كار است دليلش چيست؟

گرچه روى سخن در اينجا به پيامبر است ولى مقصود عموم مردم مى‌باشد [1] و اين در حقيقت مقدمه‌اى است براى بيان مساله نجوى و سخنان در گوشى.

سپس مى‌افزايد:" هيچگاه سه نفر با هم در گوشى صحبت نمى‌كنند، مگر اينكه خداوند چهارمين آنهاست، و هيچگاه پنج نفر با هم نجوى نمى‌كنند مگر اينكه خداوند ششمين آنهاست" (ما يَكُونُ مِنْ نَجْوى‌ ثَلاثَةٍ إِلَّا هُوَ رابِعُهُمْ وَ لا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سادِسُهُمْ‌) [2]" و نه تعدادى كمتر و نه بيشتر از آن، مگر اينكه او همراه آنهاست هر جا باشند" (وَ لا أَدْنى‌ مِنْ ذلِكَ وَ لا أَكْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ ما كانُوا).

[1]" ا لم تر" از ماده" رؤيت" در اصل به معنى مشاهده كردن حسى است، ولى در بسيارى از موارد به معنى شهود قلبى و علم و آگاهى آمده است.

[2]" نجوى" گرچه مصدر است ولى در اينجا به معنى اسم فاعل آمده است و يا از قبيل" زيد عدل" مى‌باشد.